Καπετανάτα

Οι διαμάχες ανάμεσα στους οπλαρχηγούς μετά την εξέγερση του 1821 είχε να κάνει και με τα καπετανάτα.  Την αυτονομία και αυτοδιάθεση δηλαδή, καθώς και τον απόλυτο έλεγχο μιας περιοχής από τον οπλαρχηγό, τον καπετάνιο.  Η συνείδηση της ομάδας δηλαδή ήταν ισχυρή στα γεωγραφικά όρια επιρροής του καπετάνιου και αδυνατούσε όσο μεγάλωνε η απόσταση από αυτή. Με άλλα λόγια, ήταν πολύ δύσκολο έως αδύνατο στον Τριπολιτσιώτη που προσκυνούσε το Κωλοκοτρονέικο να υπηρετήσει τον Καραϊσκάκη σαν γενικό αρχηγό.  Η νοοτροπία αυτή δεν πηγάζει από έναν απλό τοπικισμό αλλά έχει βαθύτερες ρίζες και γι’ αυτό οδήγησε σε τραγικές για τον τόπο και το μέλλον του καταστάσεις.

Την ίδια νοοτροπία του ανήκειν σε υποσύνολα με ποικίλης έντασης δεσμούς την συναντάμε ακόμα και σήμερα με εξάρσεις  που δύσκολα γίνονται κατανοητές από πολλούς. Θυμηθείτε τις σφοδρές αντιδράσεις ορισμένων στην πρώτη προσπάθεια Διοικητικής Μεταρρύθμισης με την επωνυμία «Καποδίστριας». Θυμηθείτε τους «ηρωϊκούς» κοινοτάρχες που αρνούνταν σθεναρά μα προσδεθούν στο άρμα του γειτονικού Δήμου. Η ιδέα και μόνο ότι μπορεί να «ανήκουν» ή να «υποταχθούν» σε καπετανάτο μεγαλύτερο από το δικό τους, το οικείο τρομάζει τους κάθε άλλο παρά γραφικούς τοπικούς «άρχοντες».

Η ίδια νοοτροπία ανιχνεύεται και πίσω από την δήλωση του Δημάρχου Μαρκόπουλου που, ούτε λίγο ούτε πολύ είπε στους γειτόνους του της Λαυρεωτικής: «σας κατανοώ και θα στενοχωρηθώ αν πνιγείτε, αλλά δεν απλώνω το χέρι να σας σώσω».

Τι είδους νοοτροπία είναι όμως αυτή;  Να ξεκαθαρίσω πριν συνεχίσω ότι κι ο τρελός του χωριού γραφικός είναι αλλά κανείς δεν σκέφθηκε να τον προτείνει σαν πρότυπο μίμησης. Κάποιοι μπερδεύουν την διάθεση για αυτοδιάθεση ή αυτοδιαχείριση με την ανυπακοή στους νόμους. Τους πληροφορώ ότι η ανομία οδηγεί σε χειρότερη σκλαβιά από οτιδήποτε έχουν διαβάσει ή δει στον κινηματογράφο. Άρα η εικόνα του ανυπότακτου χωριού είναι μεν πιασάρικη αλλά καλή μόνο για πλάκες καφενείου. Τι είδους νοοτροπία είναι αυτή λοιπόν; Τι οδηγεί τον κοινοτάρχη Τσαριτσάνης, τον δήμαρχο Μαρκόπουλου ή τον Αλέξη Τσίπρα (*) να μη μπορούν να ανοίξουν τη σκέψη τους πέρα από τα στενά όρια του καπετανάτου τους;

«Η εξουσία» θα πει κάποιος και δεν θα 'χει άδικο. Πρωταρχικό ρόλο παίζει το γεγονός ότι ο καθένας από όσους έχουν τη συγκεκριμένη νοοτροπία γεμίζει το εγώ του μόνο μέσα στα πλαίσια της περιοχής του. Έξω απ’ αυτή δεν είναι τίποτα ή έστω τίποτα περισσότερο από πολλούς άλλους σαν κι αυτόν. Αυτή την δύναμη δεν θα την παραχωρήσει κάνεις εύκολα. Όταν μάλιστα αυτή η εξουσία αναμιχθεί με ματαιοδοξία τότε μπορεί να έχουμε φαινόμενα σαν του Φωτόπουλου της ΔΕΗ για παράδειγμα ο οποίος χρησιμοποιεί την μικρή του εξουσία σε συνδυασμό με την δυνατότητά του να εκβιάζει καταστάσεις για να  θρέψει την ματαιοδοξία του. Να αισθανθεί για λίγο «μεγάλος».

Όμως αυτό που πραγματικά κρύβεται πίσω από την επίφαση αυτή εξουσίας είναι το απόλυτο κενό, το τίποτα. Αυτό που κρύβεται πίσω από την άρνηση κάποιων να εντάξουν τα «καπετανάτα» τους σε μια κοινή προσπάθεια κάτω από την ηγεσία άλλων είναι η απέραντη κακομοιριά, η μιζέρια χωρίς τέλος. Είναι το στύλωμα των ποδιών του γαϊδάρου που δεν προχωρά όχι γιατί δεν του αρέσει εκεί που θα τον πας αλλά γιατί είναι πολύ ηλίθιος να ζυγίσει καν αν αυτό στο οποίο βρίσκεται είναι καλύτερο ή χειρότερο από εκεί που θα βρεθεί σε λίγο. Είναι ο συντηρητισμός της άγνοιας ή της ημιμάθειας. Είναι η πανικόβλητη αντίδραση του αναλφάβητου μπροστά σε κάποιον που του κολλάει ένα έγγραφο στο πρόσωπο. Η συγκεκριμένη νοοτροπία δεν γνωρίζει χρώματα, τάξεις, πολιτικές και ιδεολογίες. Βρίσκεται παντού και πάντα προκαλεί προβλήματα ή δημιουργεί αδιέξοδα. Ποτέ δεν θα την δείτε να γεφυρώνει διαμάχες ή να ενώνει. Αν το έκανε θα αναιρούσε τον εαυτό της.

(*) Ο πρόεδρος του Συνασπισμού ζήτησε τη διαγραφή σημαντικού μέρους των δημοσίων χρεών και τη μεταφορά μέρους του στην ΕΚΤ. Σαν να καλεί ο επικεφαλής μιας δημοτικής παράταξης στο Δήμο Αγιάς Λάρισας, την Τράπεζα της Ελλάδας να πληρώσει τα χρέη του Δήμου.