Τρίτη 17 Σεπτεμβρίου 2013

Γνώση που δεν μοιράζεται


Οι συζητήσεις και οι έντονοι διαξιφισμοί σχετικά με το μάθημα της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας, με αφορμή τις δηλώσεις της βουλευτού της ΔΗΜΑΡ κυρίας Ρεπούση, απέδειξαν ότι τα γλωσσικά ζητήματα εξακολουθούν να διχάζουν την ελληνική κοινωνία και ανέδειξαν μια σειρά προβλημάτων, κυρίως συμπεριφοράς.
Ανέδειξαν όμως και μια κοινή αγωνία όλων για την γλώσσα, την διάσωση του πλούτου της και την εξάπλωσή της. Συμβαδίζει όμως με αυτή την αγωνία η συλλογική μας συμπεριφορά ή το επίπεδο γνώσης της γλώσσας; Υποστηρίζεται με πράξεις ή μένει στα μεγάλα λόγια και στον εντυπωσιασμό των χρονογραφημάτων;
Ας ρίξουμε μια ματιά στο ελληνικό διαδίκτυο. Κανείς σοβαρός ερευνητής, μελετητής, φοιτητής, μαθητής ή απλά περίεργος φιλομαθής δεν θα επιμείνει περισσότερο από δέκα λεπτά αναζητώντας λίγη περισσότερη από την επιφανειακή πληροφορία πάνω σε ένα οποιοδήποτε θέμα. Σπάνια - και μάλλον με τη βοήθεια της τύχης - θα μπορέσει να ανακαλύψει κάτι χρήσιμο, εκτενές ή λεπτομερές. Εφόσον γνωρίζει αγγλικά - και οι περισσότεροι πλέον γνωρίζουν - θα καταφύγει στον ωκεανό της ξενόγλωσσης πληροφορίας και το μόνο του μέλημα θα είναι η αξιολόγηση ή η ταξινόμησή της.
Πάρτε για παράδειγμα την γουικιπίντια, ένα εγχείρημα που παγκόσμια κατακτά τον σεβασμό των χρηστών που αναζητούν μερικές βασικές έστω πληροφορίες στα γρήγορα. Ρίξτε μια ματιά έπειτα στην ελληνική της έκδοση και βιώστε την πλήρη απογοήτευση: ακόμα και ελληνικά λήμματα είναι απλά μια κακή μετάφραση των αντίστοιχων της αγγλικής.
Φαντάζεστε που οδηγεί αυτό: όταν οι Έλληνες, ειδικά η νέα γενιά, αναζητά τη γνώση σε κείμενα γραμμένα στα αγγλικά, τότε η ελληνική γλώσσα οδεύει ταχύτατα προς τον θάνατό της - τον ορισμό της νεκρής γλώσσας αναζητήστε τον στο διαδίκτυο.
Γιατί συμβαίνει αυτό; Γιατί δεν μπορώ να βρω όσο κι αν ψάχνω πρωτογενή δεδομένα για την βροχόπτωση κάποιας περιοχής; Κλιματικά δεδομένα; Την παροχή ενός ποταμού; Την στρεμματική απόδοση του σιταριού στην Θεσσαλία; Την διακύμανση της τιμής του φυσικού αερίου; Τα διοικητικά πρόστιμα που επιβλήθηκαν από την τάδε υπηρεσία; Τις επιχειρήσεις και το είδος τους που αδειοδοτήθηκαν από την Διεύθυνση Υγιεινής μιας περιφερειακής ενότητας;
Μια απάντηση είναι ότι πολλά από αυτά τα δεδομένα απλά δεν υπάρχουν. Μια δεύτερη ότι υπάρχουν σε δεκάδες στατιστικά δελτία, μελέτες, εργασίες, αυτοψίες αλλά κανείς δεν τα κωδικοποιεί και δεν τα δημοσιεύει. Μια τρίτη ότι θεωρούνται πολύτιμη γνώση από την οποία κάποιοι ελπίζουν να βγάλουν κέρδος.
Όποια κι αν είναι η δικαιολογία το γεγονός παραμένει ένα: το ελληνικό διαδίκτυο είναι πάμφτωχο σε εγγραφές. Αλωνίζουν μόνοι τους οι συνωμοσιολόγοι της δεκάρας, οι κουτσομπόληδες, οι προπαγανδιστές.

Οι λοιποί επιμένουμε να θεωρούμε τη γνώση κτήμα μας και να την κρατάμε σαν πολύτιμο θησαυρό. Ακόμα και όταν έχουμε πληρωθεί από το δημόσιο για να την παράγουμε. Μόνο που ξεχνάμε ότι γνώση που δεν μοιράζεται, δεν είναι γνώση. 

Πέμπτη 12 Σεπτεμβρίου 2013

Πέλετ: θα μπορούσε να κάνει τη διαφορά;


Το πέλετ ως επένδυση

Α. Γιατί έχει αγοραστικό κοινό;
·        Καλύπτει μια βασική ανάγκη, αυτή της οικιακής θέρμανσης.
·      Η τιμή του είναι άκρως ανταγωνιστική, συγκρινόμενη με τους κυρίαρχους της αγοράς (πετρέλαιο και φυσικό αέριο).
·       Το κόστος αρχικής εγκατάστασης, όταν μιλάμε για σύστημα κεντρικής θέρμανσης, είναι στο ίδιο ύψος με τις ομοειδείς μεθόδους.
Β. Τι θα φρενάρει την διείσδυση στην αγορά;
·        Πρωτίστως το κόστος εγκατάστασης. 
·       Δευτερευόντως η έλλειψη εμπιστοσύνης στη επάρκεια της αγοράς και στην διατήρηση της χαμηλής τιμής του προϊόντος.
·        Τρίτο, η ελλιπής κοινή γνώση σχετικά με το προιόν.
Γ.  Τι μπορεί να γίνει;
Αυτό που ενδιαφέρει είναι να μειωθούν οι αντιστάσεις της αγοράς στην προσπάθεια πώλησης του προϊόντος. Πρέπει να πεισθεί ο πελάτης ότι θα βρίσκει πάντα και παντού τις ποσότητες που χρειάζεται, στις ίδιες ανταγωνιστικές τιμές και πρέπει να του παρασχεθεί με ειλικρίνεια κάθε πληροφορία που θα ζητήσει ή που θα κριθεί ότι πρέπει να του δοθεί σχετικά με το προϊόν και την αγορά.
Δ. Ποια είναι τα πλεονεκτήματα του πέλετ;
·         Τιμή:  το μισό του ισοδύναμου πετρελαίου
·         Οικογενειακή οικονομία:  πάνω από 1.000 € το χρόνο
·         Εθνική οικονομία: εξοικονόμηση συναλλάγματος
·         Οικολογία: ανανεώσιμη πηγή ενέργειας
·         Περιβάλλον : λιγότερες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα

Ε.  Ποια είναι τα μειονεκτήματα;
·         Απαιτείται αλλαγή καυστήρα - λέβητα
·         Προβληματική η προμήθεια - διανομή
·         Προβληματική αποθήκευση
·         Προβληματική η τροφοδοσία του καυστήρα
·         Έλεγχος ποιότητας καυσίμου
·         Παραγωγή και διάθεση στάχτης
·         Καυσαέρια

Μια σοβαρή επιχειρηματική πρόταση πρέπει να δίνει απάντηση ή να αφαιρεί από τον πίνακα ένα – ένα τα παραπάνω μειονεκτήματα.
Εκτός ίσως από το 1ο, όλα τα υπόλοιπα είναι απλά προκλήσεις.

Ένα Επιχειρηματικό Σχέδιο

1.       Εγκατάσταση μικρών  μονάδων παραγωγής μέχρι 10.000 τόνων πέλετ ετησίως για κάθε περιοχή με πληθυσμό 40.000 έως 50.000 κατοίκους. Η κάθε μονάδα μπορεί να εξυπηρετήσει έως 2.000 νοικοκυριά ή περί τις 6.000 άτομα. Αυτό σημαίνει ότι επιδιώκεται μερίδιο κατά μέγιστο 15% της αγοράς καυσίμων ανά περιοχή.  Δεν είναι ανέφικτος ένας στόχος δημιουργίας 30 μονάδων σε βάθος δεκαετίας.
2.      Επιδίωξη είναι η δημιουργία 8 έως 11 θέσεων εργασίας ανά μονάδα, οι οποίες θα καλυφθούν με προσλήψεις και μερικές θέσεις με αυτοαπασχόληση των μετόχων. Η εταιρεία θα ακολουθεί τέτοια πολιτική ώστε ο εργαζόμενος να είναι ταυτόχρονα πολλαπλασιαστής – πωλητής.
3.       Η κάθε εγκατάσταση χρησιμοποιεί κυρίως τοπικές πρώτες ύλες, εφόσον αυτές είναι σύμφωνες με συγκεκριμένα κριτήρια. Στόχος είναι η δημιουργία τοπικών οικονομιών κλίμακας που συντηρούνται και ενισχύονται από την λειτουργία της εταιρείας.  Η εταιρεία εξασφαλίζει σταθερό αγροτικό εισόδημα  σε κάθε προμηθευτή της συνάπτοντας 3ετή συμβόλαια μαζί του. Ενδεικτικά, σε περιοχές προωθεί την καλλιέργεια αγριοαγκινάρας ενώ σε άλλες συλλέγει τις βαμβακιές και σε τρίτες τα κλαδέματα των δέντρων.
4.    Προφανώς, όλες οι μονάδες έχουν κοινή εταιρική εικόνα και ενιαία πολιτική σε πανελλαδική κλίμακα.  Η εταιρεία πρωτοστατεί στη δημιουργία ελληνικού επιμελητηρίου βιομάζας. Μέχρι τότε πιστοποιεί η ίδια τα προϊόντα της και χτίζει την αξιοπιστία της με υψηλής ποιότητας προϊόντα και υπηρεσίες. Η εταιρεία δημιουργεί κέντρο έρευνας και ανάπτυξης προϊόντων και υπηρεσιών στο χώρο της ενέργειας και των καυσίμων.
5.    Κάθε μονάδα δημιουργεί το δικό της δίκτυο διανομής πέλετ  για την περιοχή δραστηριοποίησής της. Η μονάδα διανέμει κατ’ οίκον το πέλετ στην ποσότητα που συμφωνήθηκε με τον πελάτη. Το γεγονός αυτό τη διαφοροποιεί  με τον όποιο ανταγωνισμό. Η εταιρεία επιδιώκει να συνάπτει τριετή ή πενταετή συμβόλαια αποκλειστικής προμήθειας και σταθερής τιμής με κάθε πελάτη. Η λιανική τιμή καθορίζεται σε …. €/tn και θα είναι σταθερή για την επόμενη τριετία. 
6.  Η εταιρεία συντηρεί τους καυστήρες των πελατών της σε τιμές κατά 40% τουλάχιστον χαμηλότερες από τις ισχύουσες στην αγορά. Για την συντήρηση χρησιμοποιεί εκπαιδευμένους και πιστοποιημένους από την ίδια συντηρητές οι οποίοι εγγυώνται εγγράφως την εργασία τους και λογοδοτούν σε αυτή. Η εταιρεία διαθέτει στην αγορά αυτόματους σύγχρονους καυστήρες υψηλής απόδοσης και χαμηλής κατανάλωσης σε ιδιαίτερα ανταγωνιστικές τιμές.
7.       Η εταιρεία κατασκευάζει και διαθέτει υψηλής ποιότητας, αντοχής και ασφάλειας συστήματα αποθήκευσης βιομάζας και τροφοδοσίας του καυστήρα τα οποία προστατεύουν το υλικό από σκόνη, υγρασία, μηχανική τριβή. Τα συστήματα αυτά διαθέτει στην Ελληνική και όχι μόνο αγορά σε πραγματικά  προσιτές τιμές.

Παρασκευή 2 Αυγούστου 2013

Είκοσι Λεπτά

        
         
Δεν θυμόμουν που μου είπε να στρίψω κι έστριψα όπως βολεύτηκα: δεξιά. Χρειάστηκε να κάνω καμιά δεκαπενταριά μέτρα πριν συνειδητοποιήσω ότι περιστοιχίζομαι από πόρνες, μπράβους, νταβατζήδες και την πολύχρωμη πελατεία τους. Έκανα μεταβολή προς απογοήτευση των εμπόρων σάρκας, διέσχισα την φαρδιά κεντρική λεωφόρο παίζοντας μιαν ιδιότυπη ταυρομαχία με την μεγάλου κυβισμού μηχανή και τον φουσκωτό της αναβάτη, που αγνόησε προκλητικά το φανάρι και ανέβηκε το ίδιο προκλητικά και με θόρυβο στον πεζόδρομο.
Αριστερά, πέρασα από ένα περιφραγμένο με ψηλές λαμαρίνες οικόπεδο, ένα ετοιμόρροπο παλιό κτίριο που περιστοιχίζονταν από σκαλωσιές, την πλαϊνή πλευρά ξενοδοχείου με την πρόσοψη στην φαρδιά λεωφόρο. Ύστερα πολλά και πολύχρωμα μαγαζιά με την πραμάτεια τους απλωμένη στα στενά και ξεχαρβαλωμένα πεζοδρόμια. Επιγραφές σε περίεργες εξωτικές γλώσσες, μουσικές πιο εξωτικές και μυρωδιές από γωνιακά φαγάδικα που όμοιές τους δεν είχα ξανασυναντήσει. Τουλάχιστον όχι αυτό το μίγμα. Παλιά αυτοκίνητα ήταν παρκαρισμένα κάπου στο δρόμο και το πεζοδρόμιο, τρίκυκλες μοτοσυκλέτες παντού και τα σήματα της τροχαίας δεν είχαν καμιά ισχύ εδώ. Ούτε κάποιος κώδικας κυκλοφορίας.
Ανατολίτες της κίτρινης φυλής, μελαψοί βορειοαφρικάνοι, Άραβες, Ινδοί, μαύροι αφρικανοί μιλούσαν δυνατά και χειρονομούσαν έντονα ενώ έτσι, χωρίς πρόγραμμα και ξαφνικά στήθηκε μια υπαίθρια λαϊκή όταν κατέβηκαν καφάσια από ημιφορτηγά και τρίκυκλα με λαχανικά, και διάφορα άλλα φαγώσιμα που δεν θα ήθελα ούτε να ρωτήσω ούτε να μάθω τι ήταν. Ξυπόλητοι μπαρμπέρηδες στεκόταν στην πόρτα των μαγαζιών τους, πόρνες με ορθάνοιχτα τα πόδια σε πλατύσκαλα στο βάθος σκοτεινών εισόδων, τσιλιαδόροι σε γωνίες και σε μπαλκόνια, πορτιέρηδες σε αποθήκες πίσω από σκοτεινές τζαμαρίες από όπου κατά διαστήματα έφευγαν κούτες άγνωστης προέλευσης προς άγνωστους προορισμούς.
Στον παραπάνω παράλληλο, γυαλικά, εργαλεία, λαμαρινάδικα, είδη προικός και οικιακά ανάκατα με παλιοκαιρίσια μπακίρια, λιναρόσχοινα, κινέζικα ηλεκτρονικά μπαχαρικά και βότανα. Υπερήλικες ασορτί με τις πραμάτειες των καταστημάτων, στηριγμένοι σε τσάντες με ρόδες βαδίζουν αργά στη μέση οδό. Ύστερα, η αγορά με τους λογής πάγκους γεμάτους με τακτικά στοιβαγμένα φρούτα και λαχανικά εποχής. Η ξανθιά καλλίγραμμη βορειοευρωπαία με το κοντό λευκό φουστάνι και τα στιλπνά σταρένια πόδια έγινε βορά στα πεινασμένα μάτια των μελαψών νεαρών που διαλαλούσαν την πραμάτεια τους.
Λίγα μέτρα πιο πάνω οι βιτρίνες αλλάζουν, το ίδιο και το πλήθος μπροστά από αυτές. Εδώ, τα βλέμματα των αρσενικών είναι μεν το ίδιο αδηφάγα αλλά πιο προσεκτικά. Οι φωνές παραμένουν οι ίδιες, οι μουσικές και οι μυρωδιές έντονες, περιορισμένου όμως φάσματος. Σταδιακά, τα καταστήματα και τα κτίρια αλλάζουν και μαζί τους το πλήθος στα πεζοδρόμια. Μερικές εκατοντάδες μέτρα πιο πάνω από εκεί που δίστασα να στρίψω και μόλις είκοσι λεπτά μετά, βρίσκομαι σε ψυχρές βιτρίνες καταστημάτων τραπεζών, σε ανθρώπους γκρίζους, σε κτίρια φροντισμένα, σε ήχους και μυρωδιές οικείες, σε γωνίες με κούτες αστέγων, σε φανάρια και τροχονόμους και βιαστικούς, αγχωμένους οδηγούς.

Είκοσι λεπτά. Ένα ταξίδι στον κόσμο σε είκοσι λεπτά. Ασία, Ευρώπη, Αφρική σε μερικές εκατοντάδες μέτρα. Ομόνοια, Πειραιώς, Γερανιου, Σοφοκλέους, Σωκράτους, Αγορά, Ευρυπίδου, Κλαυθμώνος, Κοραή. Ένα ταξίδι σε μια άλλη Αθήνα στην καρδιά της Αθήνας. 

Πέμπτη 13 Ιουνίου 2013

Το φλος του Αντωνη

Κοντεύει χρόνος από τις εκλογές του Ιούνη του 2012 και τα πάντα μοιάζουν να είναι σε τέλμα. Από τις πάμπολλες αλλαγές που έπρεπε να γίνουν ποιες έγιναν; Θυμίζω ενδεικτικά: ταχύτητα στην απονομή δικαιοσύνης, μείωση της γραφειοκρατίας, διαφάνεια, επιτάχυνση και εξορθολογισμός του τρόπου αδειοδοτήσεων, περιορισμός του κράτους (να μην συγχέεται με την συρρίκνωση του δημόσιου τομέα), αντιμετώπιση μονοπωλιακών καταστάσεων, μείωση δαπανών στην υγεία.
Θα πει κάποιος ότι είναι δύσκολα θέματα. Θα απαντήσω ότι αυτό το ακούω τέσσερα χρόνια. Μπούκωσα. Το μόνο εύκολο τελικά σε αυτή τη χώρα είναι οι μειώσεις μισθών, οι απολύσεις στον ιδιωτικό τομέα και η διαρκής υπερφορολόγηση;
Τοποθετήθηκαν Υπουργοί για να επιτελέσουν συγκεκριμένο έργο, όχι για να μερεμετίσουν το ερείπιο. Θα ήθελα λοιπόν να δω έναν υπουργό να βγαίνει στο γυαλί και να λέει: ολοκληρώσαμε αυτό το πρότζεκτ και αναμένουμε ετούτο το αποτέλεσμα.
Αντ' αυτού, καλλιεργήθηκε ένα ψεύτικο κλίμα ότι όλα πάνε καλά, ότι οι θυσίες έπιασαν ήδη τόπο, ότι, να, μας λένε μπράβο, ότι θα μας βοηθήσουν λίγο ακόμα και ξεφύγαμε οριστικά. Ένα κλίμα που ευνοεί την ήσσονα προσπάθεια αλλά εγκυμονεί κινδύνους. Αν δεν καταφέρεις να «πνίξεις» τη φωτιά με τα ξερόκλαδα, το αποτέλεσμα θα είναι μια μεγαλύτερη φωτιά.
Όταν οι μυωπικές προβλέψεις διαψεύστηκαν, όταν τα λεφτά από τις πωλήσεις δεν ήρθαν, τότε αποκαλύφθηκε η έλλειψη σχεδίου. Από πού θα αντλούσαν τα χρήματα που δεν ήρθαν από τις ιδιωτικοποιήσεις; Πως θα καλυπτόταν οι στόχοι στον προϋπολογισμό; Ποιος θα αναλάμβανε την ευθύνη ανακοίνωσης νέων μέτρων;
Ο Σαμαράς σκέφτηκε τη θέση του σε μια πιθανή πρόωρη προσφυγή στις κάλπες. Τι θα έλεγε στο λαό; Το αντιμνημονιακό χαρτί, το έπαιξε και του βγήκε. Το μνημονιακό το έχει κάψει.
Αυτό που του έκατσε σαν ιδέα ήταν η ΕΡΤ! Θα έστελνε σαφές μήνυμα σε όλο τον συντηρητικό χώρο, θα άγγιζε τις ευαίσθητες χορδές των κεντροδεξιών μεταρρυθμιστών, θα έδειχνε πυγμή και θα αιφνιδίαζε τους μονίμως ζαλισμένους της απέναντι, πλευράς.
Κανείς δεν είχε σε εκτίμηση την ΕΡΤ (μη συγχέετε την ΕΡΤ με τις εκπομπές της), κανείς δεν πλήρωνε την εισφορά ευχάριστα, σε κανέναν δεν άρεσαν οι ονομαστικά υψηλές αμοιβές των συνεργατών της. 
Ήξερε ότι μια εντυπωσιακή κίνηση εκεί, θα συναντούσε έντονες αντιδράσεις και θα ξυπνούσε τα αριστερά αντανακλαστικά των συνεταίρων του στην κυβέρνηση. Αυτό ήθελε. Ήξερε επίσης ότι η πλειοψηφία των ψηφοφόρων θα στεκόταν από αδιάφορα ως θετικά απέναντι στην πρωτοβουλία του. Δεν έπεσε έξω σε τίποτα. 

......

Τώρα, είτε τον ρίξουν είτε όχι, ο Σαμαράς είναι αυτός που προσπαθεί και οι άλλοι αυτοί που τον καθυστερούν.  Τώρα, τις αμφιθυμίες της κυβέρνησης, τις χρεώνονται στο σύνολό τους οι ελάσσονες εταίροι του σχήματος. Τώρα, ένας χρόνος απραξίας, χρεώνεται εξ ολοκλήρου στους άλλους.

Αν δεν πάμε τώρα σε εκλογές, θα απομένει ο χειρισμός της επόμενης αξιολόγησης της Τρόικας. Τότε που θα τεθεί το ζήτημα της κάλυψης της τρύπας που προέκυψε από την μη ευτυχή ολοκλήρωση της ιδιωτικοποίησης της ΔΕΠΑ και της σταθερά επανερχόμενης τρύπας από το χώρο της υγείας και της κοινωνικής πρόνοιας. Μέχρι τότε κάτι θα σκεφτεί ο Σαμαράς και το επιτελείο του. Για τώρα, απολαμβάνουν τα αποτελέσματα της κίνησής τους. 

Τετάρτη 12 Ιουνίου 2013

Κοινωνική Δημοκρατία

Είναι ένα χωριουδάκι χαμένο στα ορεινά Χάσια. Πενήντα κάτοικοι όλοι κι όλοι, γέροι στη συντριπτική τους πλειοψηφία. Ένα λεωφορείο πηγαινοέρχεται από την Καλαμπάκα ως εκεί, δυο φορές την ημέρα. Σχεδόν πάντα άδειο. Τις καθημερινές, τρεις επιβάτες είναι μόνιμοι. Μαθητές γυμνασίου, κατεβαίνουν στην πόλη, στο κοντινότερο σχολείο. Συνοδεύονται περιστασιακά από έναν ή περισσότερους που κατεβαίνουν στους γιατρούς, στην τράπεζα, στην αγορά. Τα Σαββατοκύριακα τα δρομολόγια σταματούν.

Το κράτος πληρώνει στο ΚΤΕΛ ένα σημαντικό ποσό κάθε μήνα για να κρατήσει ζωντανή αυτή την γραμμή. Δεν είναι απλά ένα δρομολόγιο, είναι ο σωλήνας που τροφοδοτεί με οξυγόνο το χωριό. Αν κοπεί, το χωριό θα σβήσει.

Για να κρατηθεί ζωντανή η γραμμή, για να κρατηθεί ζωντανό το χωριό πληρώνουμε, μέσω της φορολογίας, όλοι εμείς. Λιγότερο από όλους, μπορεί και καθόλου, πληρώνουν οι κάτοικοι του χωριού. Αυτό σημαίνει όμως «κοινωνία»: να στηρίζει το σύνολο όλα τα επί μέρους μέλη του. Η κοινωνία δεν παρέχει τις υπηρεσίες της ανάλογα με το ποσό που πληρώνει ο κάθε πολίτης, γι αυτό δεν κάνει προαιρετική την φορολόγηση. Την κάνει όμως αναλογική ώστε να είναι το δυνατό δικαιότερη. Όπως ακριβώς συμβαίνει με τους νόμους: δεν είναι προαιρετική η ισχύς τους.

Προσωπικά, αν είχα την ευχέρεια, θα έδινα επιπλέον χρήματα ώστε τέτοιες γραμμές – άγονες γραμμές νησιών, γραμμές λεοφωρείων ΚΤΕΛ που αγκομαχούν σε ορεινούς φιδογυριστούς δρόμους, να μην σβήσουν ποτέ. Αυτό όμως είναι αλληλεγγύη. Το άλλο, είναι οργανικό κομμάτι της "κοινωνίας".

Δεν θέλω να σβήσουν αυτές οι γραμμές. Ακόμα κι αν ήταν μόνο οι μαθητές οι επιβάτες. Αξίζουν τα χρήματα.


Υ.Γ. Στο χωριό που έχω υπόψη, οι μαθητές είναι Αλβανοί. Μετανάστες. Μπορεί λαθραίοι, μπορεί νόμιμοι, σίγουρα υπέροχοι. Τις σπουδές τους πληρώνουν και οι χρσαβγίτες. Αυτή είναι η γλυκιά εκδίκηση της Δημοκρατίας. Αυτή η Δημοκρατία με κάνει να νοιώθω περήφανος. 

Κυριακή 2 Ιουνίου 2013

Οι άγνωστες "Σκουριές"

Λίμνη τυρογάλακτος στην περιοχή Φαλάνης, Λάρισας
Γι’ αυτά δεν θα γράφουν επί μέρες οι εφημερίδες και δεν θα γυριστούν τηλεοπτικές εκπομπές, ντοκιμαντέρ και συζητήσεις. Δεν θα πέσουν μολότοφ, δεν θα κινητοποιηθούν ΜΑΤ και δεν θα εκδράμουν διαδηλωτές από κάθε γωνιά της Ελλάδος. Δεν θα γίνουν πολυσέλιδα αφιερώματα σε περιοδικές εκδόσεις ούτε θα αναδειχθούν λαϊκοί ήρωες. Δεν θα αποκλειστούν δρόμοι, δεν θα καούν λάστιχα, δεν θα ονομασθούν χωριά «Γαλατικά». Δεν θα ξεσηκωθούν αγανακτισμένοι οικολόγοι, δεν θα ξεσπαθώσουν επαγγελματίες της διαμαρτυρίας, δεν θα διχασθεί η επιστημονική και ακαδημαϊκή κοινότητα ούτε θα απασχολήσουν διχαστικά τοπικές κοινωνίες που αβαντάρονται πολιτικά από κόμματα και επαγγελματίες ακτιβιστές.
Κι όμως, τα νερά – υπόγεια, επιφανειακά, γλυκά, αλμυρά – κινδυνεύουν εξίσου, επικερδείς δραστηριότητες, όπως ο τουρισμός, πλήττονται, το κράτος δεν έχει κάποιο άμεσο όφελος, οι τοπικές κοινωνίες δεν ερωτήθηκαν ποτέ, η υγεία δεν προστατεύεται και οι υγειονομικοί κανόνες δεν τηρούνται. Κι όμως το φυσικό περιβάλλον δέχεται βαρύτατα και συνεχή πλήγματα.
Δεν γίνεται λόγος για μια ή δύο ή τρεις περιπτώσεις. Ούτε καν για μερικές δεκάδες. Δεν περιορίζονται γεωγραφικά σε μια περιοχή και έχουν επίσης εθνική σημασία. Απλώνονται από άκρη σε άκρη στην Ελλάδα και ρυπαίνουν παντού.
Που συμβαίνουν αυτά; Δίπλα μας. Περισσότερα από τρεις χιλιάδες ελαιοτριβεία, ελαιουργεία και τυροκομεία σε κάθε γωνία της Ελλάδας, σε βουνά, πεδιάδες και ακτές αποθέτουν τα σχεδόν ανεπεξέργαστα απόβλητά τους σε ρέματα, ποτάμια, λίμνες και θάλασσες, στο έδαφος, σε σκάμματα, σε πηγάδια και γεωτρήσεις. Τόνοι ρυπαντικού φορτίου και ελαίων δεσμεύουν οξυγόνο, σαπίζουν και όζουν, προκαλούν ευτροφισμό και αργό θάνατο οικοσυστημάτων, κάνουν αβίωτο τον βίο περιοίκων, ξεραίνουν καλλιέργειες, δηλητηριάζουν το χώμα, ρυπαίνουν υπόγειους υδροφορείς και προκαλούν έμμεσα ανυπολόγιστες οικονομικές καταστροφές.
Γιατί αλήθεια; Γιατί συμβαίνει από την μια και γιατί σιωπούν αιδημόνως οι πάντες από την άλλη;
Η αλήθεια είναι ότι πάρα πολλές από τις χιλιάδες αυτές παραγωγικές μονάδες, διαθέτουν εξοπλισμό επεξεργασίας αποβλήτων. Η αλήθεια επίσης είναι ότι η συντριπτική πλειοψηφία του εξοπλισμού αυτού αδυνατεί να επεξεργαστεί τα απόβλητα όπως η νομοθεσία, οι διεθνείς συμβάσεις και η άδεια λειτουργίας της κάθε μονάδας επιτάσσει. Με απλά λόγια, πολλά από τα ελαιοτριβεία ή τυροκομεία, διαθέτουν εγκαταστάσεις επεξεργασίας αποβλήτων οι οποίες δεν λειτουργούν. Εγκαταστάσεις για τις οποίες ξόδεψαν δεκάδες ίσως και εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ.
Τα παράλογα δεν τελειώνουν εδώ. Αντίθετα γίνονται περισσότερα και περισσότερο παράλογα. Οι μελετητές, οι υπηρεσίες αδειοδότησης και οι κατασκευαστές των εγκαταστάσεων γνωρίζουν ότι αυτό που μελετούν, αδειοδοτούν, κατασκευάζουν δεν πρόκειται να δουλέψει. Δέχονται όμως να παίξουν το ρόλο τους σε ένα θέατρο. Και το κάνουν επ’ αμοιβή. Όχι για ψίχουλα, όχι. Πληρώνονται αδρά ώστε να κατασκευάσουν κάτι άχρηστο. Θα πληρώνατε ποτέ για ένα ψυγείο που δεν ψύχει; Για έναν φούρνο που δεν ψήνει; Παράλογη ερώτηση αλλά σε παράλογες εποχές ζούμε.
Γιατί συμβαίνει αυτό; Παλιότερα υπήρχε η άποψη ότι έτσι είναι. Ότι δεν υπάρχει λύση. Ότι το τυρόγαλο και ο κατσίγαρος (το απόβλητο των τυροκομείων και των ελαιοτριβείων αντίστοιχα) δεν αποδομούνται, ότι το μικρό μέγεθος των εγκαταστάσεων και η εποχικότητα των δραστηριοτήτων έχουν ως τίμημα την ρύπανση.
Τίποτα χειρότερο από μια μικρή αλήθεια τυλιγμένη σε ένα τεράστιο ψέμα. Είναι αλήθεια ότι το μέγεθος και η εποχικότητα είναι ανασταλτικοί παράγοντες αλλά σαφώς όχι απαγορευτικοί. Γιατί τότε επικρατεί το ψέμα; Γιατί η πολιτεία και οι πολίτες ανέχονται περισσότερες από 3.000 σημειακές πηγές έντονης ρύπανσης σε όλη τη χώρα;
Διότι γύρω από αυτά τα τρεις χιλιάδες και πλέον σημεία έχει στηθεί ένα πλέγμα διαπλοκής ανάμεσα σε πολιτικούς, ανθρώπους της αυτοδιοίκησης, υπηρεσιακούς παράγοντες, επαγγελματικούς συλλόγους, πανεπιστημιακούς κύκλους, επιχειρηματίες. Ένα σύστημα το οποίο αυτοσυντηρείται και αναπαράγεται στην πλάτη της κοινωνίας. Μιας κοινωνίας η οποία αδυνατεί να αντιδράσει επειδή δεν γνωρίζει τον τρόπο, επειδή άγεται και φέρεται από επιτήδειους οι οποίοι της παρουσιάζουν το έλασσον ως μείζον και αντίστροφα, ανάλογα με τα συμφέροντα που ο καθένας από τους διαμορφωτές άποψης υπηρετεί. Μιας κοινωνίας που εκπαιδεύεται ώστε να καταναλώνει τα εύκολα και να προσπερνά τα σοβαρά.
Ας αποφασίσουμε να βάλουμε ένα τέλος ΚΑΙ σε αυτόν τον παραλογισμό. Μια οριστική και αμετάκλητη τελεία με απλές αποφάσεις οι οποίες θα έχουν στόχο όχι τη διασπάθιση ευρωπαϊκών κονδυλίων αλλά την επίλυση προβλημάτων.

Πέμπτη 30 Μαΐου 2013

Το θρίλερ στο δρόμο του ΟΑΕΕ

Έχει συσταθεί κάπου μια ΕΠΕ. Καλά να πάθει θα πείτε αλλά δεν είναι αυτό το θέμα μας. Εις εκ των εταίρων, που λένε κι οι δικηγόροι – ναι, αυτοί που έχουν δικό τους ολόκληρο υπουργό – αποφασίζει να μεταβιβάσει ολόκληρο το εταιρικό του μερίδιο, να διαγραφεί από τον ΟΑΕΕ και να τραβήξει τον δρόμο της αρετής. Χα! θα πείτε αλλά δεν είναι αυτό το θέμα μας.
Μετά βασάνων, ο εις, καταφέρνει κάποια στιγμή να τελειώσει με εφορίες, συμβολαιογράφους, κατάθεση τροποποίησης στο ΕΒΕΑ, να πάρει την σχετική βεβαίωση για διαγραφή από ΟΑΕΕ. Το ημερολόγιο έδειχνε 29/4/2013
Στα χέρια του έχει όλα τα απαραίτητα δικαιολογητικά προς ΟΑΕΕ πλην ενός: του ΤΑΠΕΤ ή ΦΕΚ. Η καλή κυρία στον ΟΑΕΕ, η υπεύθυνη για τις διαγραφές του Ζωγράφου – του Δήμου, όχι του Τσαρούχη -  κάνει δεκτό το αίτημα με την επιφύλαξη προσκόμισης του ΤΑΠΕΤ ή ΦΕΚ. Αυτά τα αρκτικόλεξα πάντα τον τρόμαζαν τον εις εκ των εταίρων, που λένε οι δικηγόροι κτλ, και όποτε μπορούσε τα άφηνε να προσπερνούν. Έτσι και τώρα: μπήκε στο διαδίκτυο, γκουγκλάρισε και κατάλαβε ότι μπορούσε να περιμένει την έκδοση του ΦΕΚ το οποίο χρειάζεται περί το εικοσαήμερο να δημοσιευτεί.
Όταν κόντευε μήνας και η αναζήτηση στο Εθνικό Τυπογραφείο του έβγαζε μηδέν αποτέλεσμα, ανησύχησε. Τηλεφώνησε λοιπόν στο ΕΤ και ακριβώς εδώ ξεκινά η πορεία στη λεωφόρο με τις λεύκες του ελληνικού δημοσίου – στενού, ευρύτερου, μακρύφαρδου, ψηλόλιγνου ό,τι επιθυμείτε.
Από το ΕΤ, χθες, τον πληροφόρησαν ότι στο όνομα της ΕΠΕ δεν έχει φτάσει κανένα αίτημα δημοσίευσης από το ΕΒΕΑ, οπότε λογικά δεν έχει ούτε ΦΕΚ, ούτε ΤΑΠΕΤ (αριθμός πρωτοκόλλου εθνικού τυπογραφείου). Κρύος ιδρώτας τον έλουσε…
Σήμερα το πρωί, στο ΕΒΕΑ, του είπαν ότι, για λόγους που δεν τον αφορούν, η αποστολή των τροποποιήσεων καταστατικών ΕΠΕ προς το Εθνικό ακολουθεί έναν αργό ρυθμό. Στην απελπισμένη ερώτηση «Τι φταίω εγώ ρε παιδιά;» του απάντησαν ότι «σύμφωνα με το άρθρο 15 του Ν. 3419/2005, εφόσον η τροποποίηση έχει ΚΑΚ και ΓΕΜΗ, δεν χρειάζεται ΤΑΠΕΤ και ΦΕΚ». Αυτό ήταν! Αρκτικόλεξα! Σαν να πετάς κρυπτονίτη στον σούπερμαν. Βρήκαν το αδύνατό σημείο του και τον χτυπάνε κάτω σαν χταπόδι.
Μάζεψε όσες δυνάμεις του απέμειναν και σύρθηκε ως απέναντι από το ΕΒΕΑ στον ΟΑΕΕ. Προσευχήθηκε – άθεος ων - να έχουν τελειώσει τα αρκτικόλεξα και ανέβηκε ως την καλή κυρία που έχει τον Δήμο Ζωγράφου ή κάποια σχετική. Εξήγησε τέλος πάντων στην πρώτη διαθέσιμη καλή κυρία ότι από απέναντι του είπαν ότι δεν χρειάζεται όλα αυτά που του ζητάνε επειδή ο νόμος τάδε λέει αυτά.
«Κύριε, εγώ δουλεύω με εγκυκλίους και όχι με Νόμους». Κεραυνός. Αστραπή. Αστέρια και πουλάκια άρχισαν να κάνουν βόλτες γύρω από το κεφάλι του. «Δεν υπάρχει κανείς υπεύθυνος εδώ μέσα;» ψέλλισε. «Ο κύριος Ρωμανάς, στο βάθος δεξιά» άκουσε ή νόμιζε ότι άκουσε. Αλήθεια έχετε παρατηρήσει ότι οι περισσότεροι υπεύθυνοι είναι σαν τους κήπους, στο βάθος; Μόνο που οι υπεύθυνοι είναι και δεξιά αλλά δεν είναι αυτό το θέμα μας.
«Το ξέρω αγαπητέ μου το πρόβλημα και το έχω θέσει στους από πάνω» έκανε και έδειξε προς το ταβάνι. Κοίταξε ασυναίσθητα και ο εις αλλά πάρεξ ένα γυμνό φωτιστικό σωλήνα και ένα μικρό ξεφλούδισμα της μπογιάς, ουδέν είδε. «Το πρόβλημα είναι ότι εμάς μας δεσμεύει το ΠΔ 258/05 και όχι ο Ν. 3419 του ιδίου έτους» είπε και αυτή την φορά ανασήκωσε τους ώμους και χαμογέλασε με νόημα. Ίδιος ο Μητσοτάκης σκέφθηκε ο εις και μια ανατριχίλα διέτρεξε την σπονδυλική του στήλη από τον αυχένα ως τα οπίσθια.

Έφυγε ηττημένος, αποκαμωμένος. Καληνύχτα ΔΗΜΑΡ (και ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, αλλά η πρώτη ταιριάζει ηχητικά) αυτή η χώρα δεν θα αλλάξει ποτέ.

Παρασκευή 10 Μαΐου 2013

Ο εκπαιδευτικός όπως τον βλέπω εγω


Έχω μεγαλώσει τρία παιδιά, που έμαθαν γράμματα όλα σε Δημόσια Σχολεία και Δημόσια Ελληνικά Πανεπιστήμια. Πριν από αυτό, υπήρξα φυσικά μαθητής επί δεκατρία χρόνια (ναι, δεν ήμουν από τα καλά παιδιά). Καταναλώνοντας λοιπόν από το 1967 Δημόσια Παιδεία, έχω την πείρα του μαθητή και του γονιού και μπορώ να μιλώ γι’ αυτή όπως εγώ την έζησα και από την πλευρά που την έζησα.
1.       Το να πετύχεις καλό εκπαιδευτικό είναι τις περισσότερες φορές ζήτημα καθαρής τύχης 
2.       Το να καταδείξεις τον κακό δάσκαλο και να τον απομακρύνεις από την αίθουσα διδασκαλίας είναι δυσκολότερο από το να αφοπλίσεις βόμβα κατασκευασμένη από τον καλύτερο βομβιστή. Είναι από τις σπάνιες περιπτώσεις όπου ο Έλληνας είναι αυτόματα, αναντίρρητα, παθιασμένα αλληλέγγυος με τον διπλανό του που τυχαίνει να είναι και συνάδελφός του.
3.       Σε πληθώρα περιπτώσεων, η διδασκαλία είναι το ίδιο επικίνδυνη δουλειά με αυτήν του πυροτεχνουργού που αναφέραμε παραπάνω. Μαθητές, γονείς και τοπικές κοινωνίες είναι σε θέση να κάνουν την ζωή του εκπαιδευτικού κυριολεκτικά κόλαση και κανείς δεν είναι σε θέση ή δεν θέλει να τους σταθεί αλληλέγγυος.
4.       Πολλοί εκπαιδευτικοί δεν έχουν επαφή με το αντικείμενο που διδάσκουν. Το σύστημα μετεκπαίδευσης και αυτομόρφωσης είναι διάτρητο και περισσότερο λειτουργεί ως ενισχυτικό του εισοδήματος παρά υπηρετεί τον σκοπό του.
5.       Πολλοί εκπαιδευτικοί ενισχύουν το εισόδημά τους με ιδιαίτερα. Δεν ξέρω αν είναι όλοι, δεν ξέρω αν είναι οι περισσότεροι αλλά είναι πολλοί. Οι περισσότεροι από αυτούς καταλήγουν να έχουν πάρεργο και βάρος την κύρια και φορολογητέα εργασία τους:  το Δημόσιο Σχολείο.
6.       Υπάρχουν εκπαιδευτικοί που η πνευματική τους ισορροπία έχει διαταραχθεί σε τέτοιο βαθμό που η θέση τους δεν θα έπρεπε να είναι στην αίθουσα διδασκαλίας. Αυτό και μόνο δείχνει το ανθυγιεινό της εργασίας και του εργασιακού περιβάλλοντος. Γι’ αυτό τον λόγο οι εκπαιδευτικοί «δουλεύουν λιγότερο». Γι’ αυτό τον λόγο επίσης θα έπρεπε, ύστερα από αξιολόγηση της κατάστασής τους από ειδικούς, να στελεχώνουν διοικητικές υπηρεσίες σχετικές με την εκπαίδευση.
7.       Η συντριπτική πλειοψηφία των εκπαιδευτικών που στελεχώνουν διοικητικές υπηρεσίες (π.χ. Διευθύνσεις Εκπαίδευσης) κατέλαβαν τις θέσεις των με αποσπάσεις λόγω γνωριμιών ή κομματικής ένταξης την στιγμή που υπάρχουν εκπαιδευτικοί που δεν θα έπρεπε να βρίσκονται σε σχολικές αίθουσες (δες παραπάνω).
8.       Τα σχολεία και το εκπαιδευτικό σύστημα είναι ένα τεράστιο καζάνι όπου υπουργοί, βουλευτές, δήμαρχοι, κομματάρχες, πολιτευτές, συνδικαλιστές, κόμματα έχουν προσθέσει ο καθένας από κάτι ώστε το τελικό αποτέλεσμα να εξυπηρετεί αλλότριους σκοπούς και να απομακρύνεται από την βασική του λειτουργία.
9.       Δεν υπάρχει λύση στο απίθανο κουβάρι της εκπαίδευσης που να μην έχει θύματα, να μην έχει αδικημένους, να μην έχει ανατροπές. Κάθε μέρα που περνάει οι όποιες αναγκαίες ανατροπές θα είναι περισσότερο επώδυνες και η μετάθεσή τους στο μέλλον απλά θα κάνει τις επιβεβλημένες αποφάσεις να έχουν τραγικότερες συνέπειες.
10.   Τα πιο αθώα θύματα οποιασδήποτε αλλαγής και τα μόνα τα οποία θα έπρεπε ΟΛΟΙ να φροντίζουμε είναι τα παιδιά. Υπ’ αυτή την έννοια, η δήλωση του Κουράκη ότι πάνω από τα παιδιά είναι ο εκπαιδευτικός έχει θέση μόνο στο πτυελοδοχείο της ιστορίας.
Έχω γνωρίσει και έχω φίλους εκπαιδευτικούς που είναι πραγματικοί Δάσκαλοι, από αυτούς που υποθέτω ότι οι μαθητές τους θα τους θυμούνται και θα δακρύζουν από νοσταλγία. Θυμάμαι κι εγώ μερικούς τέτοιους από τα σχολικά μου χρόνια. Ας τιμήσουν αυτή την εικόνα τους….

Σάββατο 27 Απριλίου 2013

Πολιτικός Αμοραλισμός

"Chessboard of Good and Evil" by Olivia Boa, Switzerland

Την ζωή πολλών πολιτικών χαρακτηρίζει η φράση «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα». Στην πράξη βέβαια και στο 99,9% των περιπτώσεων, κανείς στην πορεία δεν θυμάται το σκοπό και απομένει μόνο το μέσον ως μοναδικό επιδιωκόμενο. Αξίες, αρχές, ιδεολογίες και ιδεολογήματα, οράματα και όνειρα υποτάσσονται σταδιακά και ανεπαίσθητα στην προσωπική αναρρίχηση σε δομές εξουσίας – η οποία επιδιώκεται στο όνομά τους – και για να επιτευχθεί αυτή και να διατηρηθεί στη θέση του ο πολιτικός, χρησιμοποιεί τα πάντα.   
Το παραπάνω είναι ένα από τα χαρακτηριστικά της παρουσίας μιας ολόκληρης γενιάς πολιτικών που περιγράφεται καλύτερα με την φράση «πολιτικός αμοραλισμός».
Ο πολιτικός αμοραλισμός ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό και για την κρίση – η οποία είναι γενικά παραδεχτό ότι δεν είναι απλά μια δημοσιονομική κρίση – και για την απαξίωση της πολιτικής και των πολιτικών. Ο πολιτικός αμοραλισμός είναι ο προθάλαμος του ολοκληρωτισμού.
Θα πίστευε κανείς ότι η κρίση θα οδηγούσε σε αυτόματη απόρριψη του πολιτικού αμοραλισμού. Φευ!
Είναι λυπηρό αλλά είναι γεγονός να παρατηρεί κανείς ότι νεαροί βλαστοί, φρέσκοι στην πολιτική αρένα κάθε μεγέθους ή επιπέδου, από όλα τα χαρακτηριστικά των πολιτικών οι οποίοι ανδρώθηκαν στην προ κρίσης εποχή, επέλεξαν να υιοθετήσουν τον πολιτικό αμοραλισμό.
Τα πάντα γίνονται εύκολα και ξεδιάντροπα θυσία στο όνομα του σκοπού. Δεν υπάρχουν ηθικοί κανόνες, δεν υπάρχουν θεμελιώδεις αρχές, δεν υπάρχουν όρια. Όλα καθυποτάσσονται στον σκοπό, λες και ο σκοπός παράγει ηθική ή λειτουργεί ως ηθικό καθαρτήριο. Η πορεία είναι προδιαγραμμένη, η κατάληξη γνωστή και η όποια προσπάθεια θνησιγενής. Λυπηρή διαπίστωση αλλά τραγικά αληθινή.
Το χειρότερο αλλά αναμενόμενο επίσης, οι φορείς του πολιτικού αμοραλισμού απολαμβάνουν της δημοφιλίας καθώς δεν έχουν κανένα πρόβλημα να πουν στο κάθε ακροατήριο αυτό που θέλει να ακούσει και καθώς ακροατήρια μπορεί κανείς να βρει παντού, αμοραλιστές θα συναντήσει σε όλο το πολιτικό ουράνιο τόξο. 

Τρίτη 2 Απριλίου 2013

Μειώστε τις δαπάνες!


Συμπολίτη, για μια ακόμα φορά θα κληθείς να πάρεις θέση στο ίδιο βασικό πρόβλημα, που επανέρχεται κάθε τόσο εδώ και τρία χρόνια. Διατυπωμένο διαφορετικά, σαν συνδυασμός άλλων λέξεων, με αλλαγμένα ερωτήματα αλλά κάθε φορά το πρόβλημα παραμένει το ίδιο και είναι ότι η χώρα μας χρωστάει, χρωστάει πολλά και πρέπει να βρει διέξοδο.
Η διέξοδος από το πρόβλημα απαιτούσε κινήσεις σε τρία συν ένα διαφορετικά επίπεδα: α) της εύρεσης χρημάτων για την κάλυψη των επειγουσών καθημερινών αναγκών λειτουργίας του κράτους, β) των διαρθρωτικών αλλαγών σε επίπεδο κράτους ώστε αυτό να λειτουργεί καλύτερα και να είναι θωρακισμένο κατά το δυνατό απέναντι σε ανάλογες κρίσεις, γ) της εύρεσης τρόπων και πόρων ώστε να αντιστραφεί το ισοζύγιο και να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις απαλλαγής από τα χρέη και δ) (το + ένα) της δρομολόγησης δράσεων ώστε να αλλάξει ο τρόπος λειτουργίας της κοινωνίας, η προσαρμογή της οποίας είναι κρίσιμη παράμετρος για την επιτυχία των άλλων τριών.
Οι παραπάνω κινήσεις δεν έχουν χρονική ιεράρχηση ούτε ιεράρχηση έντασης. Δεν προτάσσεται καμιά έναντι άλλης, αν και - κατά περίπτωση - κάποιες από αυτές μπορεί να απαιτούν επικέντρωση προσοχής σε συγκεκριμένη χρονική στιγμή, εξελίσσονται παράλληλα και η πρόοδος της μιας επηρεάζει με σαφή και καθοριστικό τρόπο όλες τις υπόλοιπες.
Τι έχει γίνει μέχρι σήμερα; 
Στο πρώτο επίπεδο, η λύση είναι η γνωστή: οι «ξένοι». Η «καταραμένη» ή «ευλογημένη» ή «αναγκαία» τρόικα μας παρέχει τα προς το ζην.  Εκ των υστέρων και εκ του αποτελέσματος αποδείχτηκαν φρούδες οι ελπίδες ότι θα μπορούσαν να βρεθούν άλλοι, πάλι «ξένοι» πρόθυμοι να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες μας.
Στο τέταρτο επίπεδο όλοι βρέθηκαν απροετοίμαστοι: οργανωμένοι πολίτες, κόμματα, πολιτεία. Η κοινωνία θαλασσοπνίγεται στριμωγμένη ανάμεσα σε συνωμοσιολογίες, φιλανθρωπίες χωρίς στόχο και σε μια ανόητη και ατελέσφορη αναζήτηση της ορθής αλληλεγγύης. Μια κοινωνία που είχε μάθει να απαιτεί χωρίς να ξέρει να προσφέρει, που αρνείται να ωριμάσει ζώντας μια άρρωστη παρατεταμένη εφηβεία.
Στο δεύτερο επίπεδο, οι όποιες αλλαγές έχουν στην ουσία παγώσει για περισσότερο από ένα χρόνο και μόνο πισωγυρίσματα βιώνουμε. Καμιά προσπάθεια για λιγότερο και περισσότερο αποτελεσματικό κράτος, για πάταξη της διαφθοράς σε θεσμικό επίπεδο, για αλλαγές ουσίας στην παιδεία, στο περιβάλλον, στην δικαιοσύνη, την υγεία, την κοινωνική ασφάλιση, την δημόσια τάξη, την ύπαιθρο, τον τουρισμό, την ναυτιλία, την διάλυση δομών κυριαρχίας των συντεχνιών. Οποιαδήποτε πρωτοβουλία περιορίζεται στο μπάλωμα, την διαχείριση της επικαιρότητας, την εξυπηρέτηση δεσμεύσεων απέναντι σε ομάδες άσκησης πίεσης ή σε άτομα με επιρροή και δύναμη. Το κράτος παραμένει το ίδιο διεφθαρμένο, το ίδιο αναποτελεσματικό απλά τώρα το διαπιστώνουν περισσότεροι, ακόμα και υπουργοί. Ούτε καν επιτροπές δεν φτιάχνουν πλέον, γιατί κοστίζουν. Μόνο διαπιστώνουν.
Στο τρίτο επίπεδο, αυτό το οποίο ενδιαφέρει τους δανειστές μας περισσότερο από οτιδήποτε άλλο και που θεωρητικά ενδιαφέρει και το εγχώριο πολιτικό προσωπικό – αφού στα άλλα τρία, πρακτικά απουσιάζει – κυριαρχεί ο παραλογισμός: Όλη η μέχρι τώρα προσπάθεια επικεντρώνεται κυρίως ή σχεδόν αποκλειστικά στην αύξηση των εσόδων και μάλιστα μόνο μέσω της φορολόγησης ή της φοροείσπραξης. Σε κλίμα βαθιάς ύφεσης, με την κοινωνία απούσα και το κράτος – αντίτυπο του χειρότερου εαυτού του, κάθε προσπάθεια αύξησης των εσόδων μέσω της φορολογίας θα αποδεικνύεται αποτυχημένη και άστοχη.  Από ποια φορολογητέα ύλη αλήθεια να εισπράξει το κράτος; Ποια κοινωνία να πληρώσει έστω το ελάχιστο; Η κοινωνία των 1,5 εκατομμυρίων ανέργων; Των εκατοντάδων χιλιάδων μικρών επιχειρηματιών που στην ουσία είναι εν δυνάμει άνεργοι και σπαταλούν τα τελευταία τους αποθεματικά κεφάλαια; Των ελεύθερων επαγγελματιών που παρατηρούν αδύναμοι την ελεύθερη πτώση του τζίρου τους; Των επιχειρήσεων που ασφυκτιούν κάτω από το ασήκωτο βάρος της έλλειψης ρευστότητας; Πιστεύει κανείς σοβαρά ότι μπορεί να φορολογήσει σήμερα οποιαδήποτε ομάδα εισοδημάτων έναντι αμαρτημάτων του παρελθόντος; Μπορεί να στηριχτεί προϋπολογισμός στη βάση τέτοιων επιχειρημάτων;
Ακόμα κι αν αποδώσει στο ελάχιστο η όποια προσπάθεια, άραγε από ποιο κομμάτι του προϋπολογισμού του θα αφαιρέσει ο κάθε πολίτης – με οποιαδήποτε επαγγελματική ιδιότητα – ώστε να μπορέσει να αποδώσει τον φόρο που το κράτος αποφάσισε πως του αναλογεί; Από την καταβολή εισφορών στα ασφαλιστικά ταμεία; Δεν θα επιβαρύνει αυτό έμμεσα τον προϋπολογισμό; Δεν θα φέρει πιο κοντά την κοινωνική έκρηξη και συνεπώς την πολιτική κατάρρευση; Από την εξυπηρέτηση των δανείων; Από την διατροφή, την ένδυση, τις υπηρεσίες; Σε βάρος ποιου θα δράσουν αυτές οι περικοπές; Μήπως της αγοράς με την μείωση του τζίρου, της ρευστότητας, της φορολογητέας ύλης και άρα της φοροδοτικής ικανότητας; Ο φαύλος κύκλος στον οποίο οι κυβερνώντες – και όχι μόνο – μας έχουν ρίξει δεν έχει έξοδο και έχει μόνο ένα τέλος: την τυπική και εξευτελιστική αναγγελία της χρεοκοπίας. Της χώρας και του πολιτικού συστήματος.
Υπάρχει έξοδος; Ναι. Όταν δεν σου φτάνουν τα έσοδα, μειώνεις τις δαπάνες. Τόσο απλά. Θα είναι αποτελεσματικό αυτό; Εδώ που φτάσαμε, δεν είμαι σίγουρος. Ίσως να είναι πολύ αργά, ας το λογαριάσουν με αριθμούς οι γνώστες. Είναι όμως η μοναδική μας δυνατότητα. Η μείωση των δαπανών και η αναζήτηση εσόδων από την εκποίηση πλούτου. Το τελευταίο θα μοιάζει πλέον ανέκδοτο. Αφήσαμε επί τριετία τον όποιο πλούτο  να χάσει το 70 ή και περισσότερο τοις εκατό της αξίας του για να αναγκαστούμε να τον εκποιήσουμε όσο – όσο στη χειρότερη στιγμή.
Πως κάνεις όμως μείωση δαπανών; Υπάρχουν μια σειρά ενέργειες που θα οδηγούσαν σε σημαντική μείωση δαπανών σε χώρους όπως η υγεία, η παιδεία, η παροχή υπηρεσιών. Όλες προϋποθέτουν αποδοχή του γεγονότος ότι δεν έχουμε την δυνατότητα να συντηρούμε το κράτος στο μέγεθος που μέχρι σήμερα νομίζαμε ότι μπορούμε, δεν έχουμε την δυνατότητα να εξυπηρετούμε τις ανάγκες όπως λανθασμένα τις είχαμε ως τώρα ορίσει και προσδιορίσει. Όλες επίσης προϋποθέτουν την μείωση του προσωπικού. Το μέγεθος και ο τρόπος της μείωσης θα έπρεπε να έχει λυθεί στα τρία αυτά χρόνια ώστε να επηρεάσει στο μικρότερο δυνατό βαθμό την λειτουργία του κράτους. Δυστυχώς δεν έγινε και δυστυχώς στο τέλος θα αναγκαστούμε να το κάνουμε με τον χειρότερο τρόπο: οριζόντια. Αλλά θα το κάνουμε. Ας το πούμε, ας το αποφασίσουμε. Αν θέλουμε να κάνουμε μια τελευταία προσπάθεια πριν την επόμενη επιλογή: την στάση πληρωμών, την αποχώρηση από την ευρωζώνη και την υιοθέτηση εθνικού νομίσματος. 

Παρασκευή 29 Μαρτίου 2013

Οι Μπρανκαλεόνε θα σώσουν την πατρίδα;


Έχουν περάσει περισσότερα από 4 χρόνια από τότε που κάποιοι πολιτικοί έκρουσαν για πρώτη φορά τον κώδωνα του κινδύνου της κατάρρευσης της οικονομίας και 3 από τότε που η υποψία άρχισε να γίνεται βεβαιότητα.
Η πρώτη κυβέρνηση Παπανδρέου είχε την ευκαιρία και την ορμή – βασισμένη σε μια ευρεία εκλογική νίκη – να βάλει τις βάσεις για την δρομολόγηση όχι της επίλυσης του δημοσιονομικού προβλήματος (αυτό δεν ήταν αποκλειστικά και μόνο ελληνική επιλογή) αλλά της δημιουργίας εκείνου του περιβάλλοντος το οποίο θα ευνοούσε οποιαδήποτε μελλοντική προσπάθεια εθνικής αναγέννησης.
Κυρίως λόγω ανικανότητας των στελεχών της να κατανοήσουν το μέγεθος του προβλήματος αλλά και λόγω της απαράδεκτης στάσης σύσσωμης της αντιπολίτευσης με την άτυπη καθοδήγηση του Α. Σαμαρά, η ευκαιρία εκείνη χάθηκε με σημαντικές επιπτώσεις στην κλιμάκωση της κρίσης ως προς την έντασή της και την χρονική της διάρκεια. Η κυβέρνηση Παπαδήμου θα μπορούσε επίσης να είναι μια ευκαιρία, η στάση όμως αυτή τη φορά του κ. Σαμαρά την καταδίκασε σε αποτυχία.
Η κυβέρνηση που προέκυψε από τις εκλογές του Ιουνίου του 2012, για τους ψύχραιμους και αντικειμενικούς σχολιαστές μπορεί να ήταν η μοναδική ελπίδα αλλά είχε ελάχιστες πιθανότητες να επιτύχει, κυρίως επειδή η ανακύκλωση των ίδιων προσώπων ή των ίδιων λογικών – που απέτυχαν τα προηγούμενα χρόνια – εγγυόταν την αποτυχία της.
Εννέα σχεδόν μήνες μετά, είναι γεγονός αδιαμφισβήτητο ότι όσα κι αν έκανε η παρούσα κυβέρνηση δεν ήταν ούτε έγκαιρα ούτε αρκετά ώστε να πει κάποιος ότι η χώρα μπήκε σε μια διαδικασία επίλυσης της σωρείας των προβλημάτων της – οικονομικών, διαρθρωτικών, δομικών.  Μόνο αν θεωρηθεί σαν πείραμα ή μάθημα για το μέλλον και για την ανάγκη κυβερνήσεων συνεργασίας, μπορεί κάποιος να οδηγηθεί σε θετικό απολογισμό της πορείας της. Έχουμε όμως την πολυτέλεια δοκιμών μεσούσης της κρίσης; Μπορούμε να δοκιμάζουμε διακόσμηση την ώρα που καίγεται το σπίτι μας; Προφανώς όχι.
Ωραία, τι κάνουμε; Θα πει κάποιος και θα είναι εύλογη η απορία του. Η μόνη ειλικρινής απάντηση σε αυτή την ερώτηση είναι «δεν ξέρω».  Το μόνο που ξέρω είναι ότι επί τέσσερα χρόνια στενεύαμε διαρκώς τον ορίζοντα των επιλογών μας, ακολουθώντας μονόδρομους ή τις λιγότερο κακές επιλογές. Επί τέσσερα χρόνια διαλύαμε κομμάτι – κομμάτι τον κοινωνικό ιστό και καταστρέφαμε επιμελώς το – ούτως ή άλλως σαθρό – οικονομικό μας οικοδόμημα. Σύντομα θα είμαστε αντιμέτωποι με μια κοινωνία η οποία δεν θα έχει απολύτως τίποτα να χάσει. Ούτε καν αλυσίδες.
Σε αυτό το τοπίο το να σχεδιάζει κανείς μάχες χαρακωμάτων και τακτικούς ελιγμούς μάλλον τον κάνει να μοιάζει με Μπρανκαλεόνε και όχι με μεγάλο στρατηλάτη. Σε αυτό το τοπίο, οι λύσεις μπορεί να είναι μόνο ριζικές. Η μετριοπάθεια, δεν πρέπει να ταυτίζεται με την μετριότητα.  

Τρίτη 19 Μαρτίου 2013

Παραλλαyes No 1


Ωραίο και εύκολο να φτιάχνεις παραμύθι όταν στη θέση του θύματος βάζεις τον εαυτό σου και ο Δράκος είναι οι άλλοι. Τα πράγματα γίνονται δύσκολα όταν το στόρι γίνεται πιο πολύπλοκο, τα πρόσωπα πολλά, οι «καλοί» μπερδεύονται με τους «κακούς» και τ’ ανάποδο κι εσύ επιμένεις να έχεις στο νου σου παραμύθια με καλούς και κακούς. Ήσουνα που ήσουνα καμένος με τα Ελληνικά κουρέματα και μνημόνια, σού ‘πεσε στο κεφάλι κι αυτό της Κύπρου κι έχασες την μπάλα.  Σαν να σε βάλανε στο γύρω-γύρω-όλοι και μετά από μισάωρη σβούρα στο high speed σε έβαλαν να περπατήσεις σε δοκό ισορροπίας. Ο ορισμός του γέλιου.

Έπεσες πάλι από τα σύννεφα για το νέο Κυπριακό αλλά αυτό εκεί ήταν. Εσύ έλειπες. Οι παροικούντες εγνώριζαν αλλά ήλπιζαν στην Ιταλία. Αν η Ιταλία πήγαινε καλά στο εκλογικό, η Κύπρος είχε μια τύχη. Με τον Σίλβιο και τον Καραγκιόζη ουσιαστικούς νικητές και την Ιταλία ακυβέρνητη, η τύχη της έπεσε σε επίπεδα τζόκερ 10+1.  Και τώρα τι; Ποιος έχει δίκιο; Αν δώσεις δίκιο σε αυτό που υποστήριζες θα δώσεις δίκιο σε αυτούς που βρίζεις. Μην ανησυχείς πασά μου. Κι οι απέναντι το ίδιο πρόβλημα έχουν. Μιλώ για εκείνους που παραμύθι έχτιζαν αλλά είχαν μοιράσει αλλιώς τους ρόλους. Οπότε τι κάνεις;  Ξαναγράφεις το παραμύθι: Βάζεις τους Κύπριους στο κάδρο των θυμάτων και οι πάντες πλέον είναι εχθροί. Έθνος ανάδελφον σύντροφοι. Το ‘λεγε κι ο κυρ-Εισαγγελέας.  

Μέχρι το επόμενο δύσκολο, γιατί θάρθει το επόμενο. Εκεί, θα δυσκολευτείς αλλά έχεις όπλα στη φαρέτρα σου. Ακόμα τα Νεφελίμ είναι αναξιοποίητα.

Τώρα, να σου μιλήσω για τον κίνδυνο κατάρρευσης του Ευρωπαϊκού οράματος, ο οποίος είναι υπέρτερος της πληγείσης τραπεζικής πίστης, θα με κοιτάξεις σαν βόδι. Δεν στο λέω. Στο γράφω. Να σου μιλήσω για διαδικασίες επιτάχυνσης Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης σ’ εσένα που δεν ήθελες να ενωθεί η Μαγουλινίτσα με την Κωλοπετινίτσα και να κάνουν τον Δήμο Κωλομαγούλας; Δεν κάνω καλύτερα φιλοσοφική συζήτηση με το ντουβάρι απέναντι.

Βέβαια έχεις να διαχειριστείς και τον καημό σου. Έβγαλες το χρήμα στην Κύπρο – πάλι στο εύκολο ρε μούργο, χάθηκε να πας σε ένα Λουξεμβούργο – και τώρα χάνεις τα μαύρα από τα ιδιαίτερα και σου ‘ρθε αχαμνά. Δεν είναι τίποτα. Θα σου περάσει. Όπως σε όλους μας. Να’ χεις και δίκιο όταν φωνάζεις – από όποια πλευρά κι αν κάθεσαι ή αν βρεθείς μετά τις νέες εξελίξεις. Διότι βλέπω να έρχονται ανακατατάξεις και θα πήξουμε ξανά στις αστραφτερές μπουρμπουλήθρες που βγάζουν κάτι πολιτικοί και αναλυτές όταν ανοίγει ο στόμας τους. 

Δευτέρα 18 Μαρτίου 2013

Αλλαγή πορείας



Κάθε προσπάθεια να κρατηθώ ζωντανός σε ένα θνήσκον επιχειρηματικό πεδίο μοιάζει με την έσχατη επιλογή παραίτησης όσων ξαπλώνουν και μένουν ακίνητοι ελπίζοντας να τους απαλλάξει κάποιος από το βάρος της ζωής ή να βρέξει επιτυχία.

Πρώτη σκέψη, η μετανάστευση. Με κράτησε ξύπνιο επί μακρόν αλλά ηττήθηκε κατά κράτος, αν και σαν πόρτα δεν έκλεισε ακόμα.
Η δεύτερη, η πρωτογενής παραγωγή, κέρδισε στα σημεία και ήδη έχει ξεκινήσει η πορεία υλοποίησης.

Ήδη βρέθηκε η γη, μικρή έκταση για αρχή, του χρόνου θα δούμε, επιλέχτηκε η καλλιέργεια, παραγγέλθηκαν τα φυτά και  σε λίγες ημέρες ξεκινάμε το φύτεμα. Το επιχειρηματικό πλάνο έχει μελετηθεί διεξοδικά, έχει υποστεί δεκάδες βελτιώσεις, βρήκε την τελική του μορφή και υλοποιείται σταδιακά.

Τις επόμενες ημέρες ξεκινά το γραφειοκρατικό στάδιο: μητρώα, συνεταιρισμοί, κ.τ.λ. μιας διαδικασίας περί της οποίας δεν έχω την παραμικρή ιδέα, έχω όμως καλούς φίλους και αυτό είναι κατά πολύ καλύτερο από δεκάδες εγχειρίδια ή επαγγελματίες συμβούλους.

Να ξεκινάς στα 52 σου από την αρχή δεν είναι εύκολο, σας διαβεβαιώνω. Είναι όμως αισιόδοξο. 

Κυριακή 17 Μαρτίου 2013

Θαμπώνει το Ευρωπαϊκό Όραμα ;


  • Η πλειοψηφία των ευρωπαϊκών χωρών αρνήθηκαν να προχωρήσουν έγκαιρα σε πολιτική ενοποίηση, εμμένοντας σε εθνικοκυριαρχικές λογικές.
  • Χωρίς ενιαία διακυβέρνηση, η οποία προκύπτει από την πολιτική ενοποίηση, λύσεις όπως ο ελεγχόμενος πληθωρισμός στο πλαίσιο ενός κοινού νομίσματος είναι αμφίβολης αποτελεσματικότητας, μπορούν να προκαλέσουν μεγαλύτερα προβλήματα από αυτά που θέλουν να διορθώσουν και σίγουρα δεν γίνονται αποδεκτές από χώρες που δεν έχουν συμφέρον από πληθωριστικές πολιτικές.
  • Χωρίς δυνατότητα νομισματικών χειρισμών, με απροθυμία υιοθέτησης διαρθρωτικών αλλαγών και σε συνθήκες εκτεταμένης κρίσης, η Ελλάδα είναι πρακτικά αδύνατο να καταφέρει να διαχειριστεί το χρέος της.
  • Καμιά κυβέρνηση χωρών της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης δεν θα δεχτεί στο μέλλον να πάρει πάνω της μια ακόμα προσπάθεια διάσωσης χωρών του νότου εις βάρος των φορολογουμένων τους. Κάτι τέτοιο θα ήταν πολιτική αυτοκτονία για οποιονδήποτε.
  • Για πολλούς λόγους οι επιλογές στο ζήτημα της Κύπρου είχαν περιοριστεί πρακτικά σε 2: την επίσημη ανακήρυξη χρεοκοπίας και το γεναίο κούρεμα καταθέσεων από ένα ποσό και πάνω. (ακούστηκε για 40% των καταθέσεων πάνω από 100.000). Κάτω από αυτές τις συνθήκες, αυτό που τελικά επελέγη ήταν συμβιβασμός. Λάθος κατά την άποψή μου, αλλά συμβιβασμός.
  • Οι Ευρωπαϊκές Κυβερνήσεις εξακολουθούν να πολιτεύονται με τον ίδιο τρόπο παρά το γεγονός ότι οδηγούν το Ευρωπαϊκό οικοδόμημα σε πολιτική κατάρρευση και την ιδέα της Ενωμένης Ευρώπης σε πτώχευση. Θα μου επιτραπεί εδώ να τονίσω ότι το τελευταίο δεν είναι αποκλειστικά ευθύνη της Γερμανίας.
  • Η αποτυχία της ιδέας της ενωμένης Ευρώπης θα έχει μακροπρόθεσμα σαφέστατα τραγικότερες συνέπειες από το γεγονός της προσωρινής ίσως απώλειας εμπιστοσύνης του κοινού προς το τραπεζικό σύστημα.
  • Τις επόμενες ημέρες είναι πιθανό να συμπυκνωθεί σε τέτοιο βαθμό ο πολιτικός χρόνος, να έχουμε απρόβλεπτες εξελίξεις σε όλη την Ευρώπη ή σε πολλά τμήματα αυτής και να είναι αδύνατος ο οποιοσδήποτε έλεγχος επί αυτών . Κανείς όμως δεν είναι σε θέση να πει με σχετική βεβαιότητα ότι θα συμβεί. Δεν υπάρχει ιστορικό προηγούμενο να χρησιμεύσει ως σημείο αναφοράς. 

Σάββατο 2 Μαρτίου 2013

Το πολιτικό υποκείμενο ως αντικείμενο του πόθου


Υπάρχει τελικά χώρος για ένα νέο κόμμα (δεν αντέχω να ακούσω ξανά τη φράση «πολιτικό υποκείμενο») στην ελληνική πολιτική σκηνή; Σαφώς υπάρχει. Είναι ανάγκη αυτό να προκύψει ως αποτέλεσμα πολιτικών διεργασιών με σκοπό την σύγκλιση υπαρχόντων πολιτικών σχηματισμών, ομάδων ή προσώπων;  Θα ήταν επιθυμητό αλλά όχι απαραίτητο. Η άποψή μου, όπως ήδη την έχω εκφράσει σε προηγούμενο άρθρο μου, είναι ότι η συζήτηση με στόχο γενικευμένες συμπράξεις οποιασδήποτε μορφής  έχει ήδη οδηγηθεί σε αδιέξοδα και είναι ατελέσφορη, εκτός αν συμβούν δραματικές ανατροπές στο πολιτικό σκηνικό.
Τι μένει λοιπόν; Ή καλύτερα γιατί δεν είχε ευτυχή κατάληξη η προσπάθεια; Τι λείπει; Το πολιτικό θάρρος. Οι του κεντρώου χώρου ποτέ δεν το είχαν, όντας αρκούντως συντηρητικοί και μετριοπαθείς, σε καμιά περίπτωση δεν θα αποτολμούσαν ριψοκίνδυνα εγχειρήματα, όπως είναι η δημιουργία ενός δυναμικά εξωστρεφούς και επιθετικά λαϊκού – με την έννοια της πορείας προς το λαό – κόμματος. Δεν θα ταίριαζε στην αισθητική τους, όπως συνηθίζουν να λένε, επειδή έμαθαν να επιλέγουν πολιτικό υποκείμενο (εντάξει, ας ευθυμήσουμε λίγο) όπως ακριβώς διαλέγουν κοστούμι ή ξενοδοχείο για την επόμενη ολιγοήμερη απόδρασή τους.
Λείπει όμως και από την μετριοπαθή, ευρωπαϊκή και μεταρρυθμιστική (και εν μέρει κατ’ όνομα) αριστερά, επειδή σε αυτή περισσεύουν οι τύψεις για την αποτυχημένη της προσπάθεια να ελέγξει ή να τιθασεύσει την κρίση. Επιπρόσθετα, ο μακροχρόνιος εναγκαλισμός της με την εξουσία, την έχει μπολιάσει με τον άκρως συντηρητικό κυβερνητισμό. Τα κομμάτια της αριστεράς που δεν κυβέρνησε τότε, γιατί δεν «βγαίνουν μπροστά»; Που είναι σε αυτούς το πολιτικό θάρρος; Ποτέ δεν είχαν. Ζώντας πάντα στη σκιά των υπόλοιπων συντρόφων τους, έμαθαν να ζουν με την πολιτική δειλία και τώρα που ελευθερώθηκαν δεν μπορούν να διαχειριστούν ούτε την ελευθερία τους ούτε την συμμετοχή τους στην κυβέρνηση.
Τότε τι; Υπάρχει λύση; Η άποψή μου είναι ότι υπάρχουν εκείνοι οι άνθρωποι που μπορούν και πρέπει να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων, να αναλάβουν την ιστορική τους ευθύνη και να σαρώσουν την πολιτική σκηνή.  Εκείνοι που θα εκφράσουν την επιδιωκόμενη ενότητα, όχι μέσα από μηχανιστικές διαδικασίες άθροισης προσώπων και συνένωσης μηχανισμών αλλά από την σύγκλιση ιδεών, απόψεων, θέσεων. Όχι μέσα από διαδικασίες συνεύρεσης παλαιών αλλά γέννησης  του καινούργιου. Εκείνοι που θα σταθούν δίπλα και μαζί με τον μέσο Έλληνα, όχι για να τον επιπλήξουν ή για να τον νουθετήσουν. Όχι για να τον σύρουν από το μπράτσο ή για να τον σπρώξουν. Όχι για να τον χαϊδέψουν ή να τον καλοπιάσουν αλλά για να του μιλήσουν με την γλώσσα της αλήθειας. Που θα του παρουσιάσουν ένα σχέδιο για τη χώρα με αρχή, μέση και τέλος. Με ενδιάμεσους στόχους, με επιμέρους σκοπούς, με συγκεκριμένες τακτικές επιλογές. Ένα σχέδιο που θα περιλαμβάνει λεπτομερή περιγραφή κάθε φάσης και αναφορά στα πρόσωπα που θα το πραγματοποιήσουν. Που θα εξηγήσουν με σαφήνεια σε ποιους απευθύνονται με ποιους θα συμπορευθούν και ποιους θα εκφράσουν. 
Ο λόγος τους πρέπει να είναι λιτός και καθαρός, όπως και η θέση τους. Όπως και τα μήνυμα που θα εκπέμπεται από την παρουσία τους. Ξεκάθαρο και πάντα στο στόχο. Όχι διφορούμενες εκφράσεις, ήξεις – αφήξεις, όχι ανακολουθίες ή έλλειψη αποφασιστικότητας. Όχι ελιτισμός ή λαϊκισμός. Την εμπιστοσύνη την κερδίζουν οι γνώστες, οι σίγουροι, οι αποφασισμένοι. Αυτοί που πατάνε πάνω στην μακροχρόνια σωρευμένη εμπειρία των γενιών που πέρασαν, χωρίς να κρέμονται από πάνω τους. Που χαράσσουν το νέο σεβόμενοι το παλιό αλλά είναι πρόθυμοι να το γκρεμίσουν όπου και όταν χρειασθεί. Που η πολιτική γι’ αυτούς είναι προσφορά και όχι κατάθεση.
Αν αυτοί δεν αρπάξουν την ευκαιρία τώρα, είμαστε καταδικασμένοι να ζήσουμε αρκετά χρόνια κάτω από την δικτατορία των μετρίων. 

Παρασκευή 1 Μαρτίου 2013

Τίτλοι τέλους για την κεντροαριστερά;

Περάσαμε πάνω από ένα εξάμηνο με θερμές συζητήσεις περί συγκλίσεων και κεντροαριστεράς και μεταρρυθμιστικού χώρου, αν δεν ξέχασα κάποια φράση που χρησιμοποιήθηκε για να χαρακτηρίσει ένα θολό, ως προς το περίγραμμά του, πολιτικό χώρο. Υπερεκθέσαμε, και προφανώς κάψαμε, έννοιες όπως «πολιτικό υποκείμενο», «αφήγηση», «σύγκλιση», «ενότητα», «ενιαίος χώρος»  και το ζητούμενο δεν επετεύχθη. Δεν ήλθε καν κοντύτερα. Είναι το ίδιο μακρινό και το ίδιο ζητούμενο όπως τόσους μήνες πριν. Για να μην πω ότι φαντάζει πλέον πιο μακρινό.
Γιατί; Δεν υπάρχει μια απάντηση που να καλύπτει όλες τις πλευρές ενός άλυτου και όχι σαφώς ορισμένου προβλήματος. Πώς να απαντήσεις γιατί δεν λύθηκε όταν δεν ξέρεις καν ποιο ήταν το πρόβλημα; Η πίεση που ασκήθηκε στα θεμέλια του πολιτικού συστήματος σε δεδομένη χρονική στιγμή της εξέλιξης της κρίσης στην Ελλάδα, κινητοποίησε σχεδόν το σύνολο των πραγματιστών και ορθολογιστών που πολλές φορές και κατά περίπτωση στο παρελθόν είτε είχαν εκφραστεί είτε είχαν πράξει υπέρ της μεταρρύθμισης του Ελληνικού κράτους, έτσι ώστε αυτό να αποκτήσει τα χαρακτηριστικά και τη δομή των βόρειων και δυτικών ευρωπαϊκών κρατών. Δίπλα σε αυτούς προστέθηκαν εκείνοι που επιθυμούσαν αλλαγές στο πολιτικό σύστημα, κάποιοι άλλοι στην δομή και τις σχέσεις στην οικονομία, τρίτοι στην παιδεία και μ’ αυτό τον τρόπο γενικεύθηκε το αίτημα χωρίς να περιγραφεί το πρόβλημα.
Ένα τέτοιο «μέτωπο» δεν μπορεί – φυσικά – να υπάρξει πέρα και έξω από τις συνθήκες που το δημιούργησαν. Υπό την έννοια αυτή θα είχε εκ των πραγμάτων ημερομηνία λήξης.
Ας ανοίξουμε εδώ μια παρένθεση και ας δούμε τις πιθανές μορφές έκφρασης αυτού του «μετώπου». Η πρώτη και αυτή που συζητήθηκε κατά κόρο από την ιδεολογική πρωτοπορία του χώρου, ήταν αυτή της δημιουργίας ενός ενιαίου κομματικού φορέα ο οποίος θα προκαλούσε την εθελούσια διάλυση όλων των υπαρχόντων κομμάτων του χώρου και την ένταξή τους στο υπερκόμμα. Η δεύτερη εκδοχή μιλούσε για την δημιουργία ενός συνασπισμού κομμάτων στο πρότυπο του ΣΥΡΙΖΑ ενώ άλλες έκαναν λόγο για συμμαχία ή και κόμμα «των προθύμων», για επιλεκτικές συμμαχίες ή συνενώσεις ανά δύο ή τρεις και άλλα, ποικίλα και ποικιλόμορφα σενάρια.
Το μεγάλο ερώτημα λοιπόν – και ήδη έχει κλείσει η παρένθεση - παρέμενε αναπάντητο γιατί ποτέ δεν είχε ίσως διατυπωθεί με σαφήνεια: γιατί να μπει κανείς σε τέτοιο κόπο; Γιατί να το κάνει, αφού από την στιγμή που οι συνθήκες οι οποίες προκάλεσαν την συζήτηση εκλείψουν θα εκλείψει και η ανάγκη αυτού του ενιαίου φορέα; Τώρα, το ίδιο ερώτημα τίθεται επιτακτικά με πολύ ελαφρύτερη αφορμή: η ήρεμη πλέον αποδοχή της άθλιας οικονομικής θέσης των ελλήνων και η ποιοτικά διαφοροποιημένη δρομολόγηση της οργής του λαού, καθησύχασε τα αντανακλαστικά της αυτοσυντήρησης και αύξησε τις φυγόκεντρες τάσεις στο χώρο της «κεντροαριστεράς». Τώρα που ο μπαμπούλας της εκτροπής δεν δείχνει τα δόντια του, ο κάθε κατεργάρης κοιτάζει τον πάγκο του. Τώρα, οι διαφορές, τα χούγια, τα ελαττώματα υπερτονίζονται. Ο έρωτας τελείωσε τόσο ξαφνικά όσο άρχισε. Απλά, δεν το καταλαβαίνουν όλοι αμέσως. Μερικοί χρειάζονται το χρόνο τους να το συνειδητοποιήσουν. Δεν υπάρχει πρόβλημα, κανείς δεν βιάζεται.
Βέβαια, όλη η συζήτηση υπηρέτησε την ιστορία με τον καλύτερο τρόπο. Η διαρκής και πολύμηνη όσμωση, καθώς και αυτή που προηγήθηκε του φλογερού έρωτα που δημιουργήθηκε μέσα στο καλοκαίρι και φούντωσε στο καταχείμωνο, άφησε ανεξίτηλα τα σημάδια της σε όλες τις πλευρές και αυτό είναι το πολύτιμο κληροδότημά της. Αν δεν δηλητηριαστεί από καυγάδες που φέρνει η καταπιεστική και αφύσικη προσπάθεια να κρατηθεί ζωντανό κάτι που μετά βίας στέκεται στα πόδια του, τότε το κέρδος θα παραμείνει στο ακέραιο κέρδος. Διαφορετικά, θα γίνει μια παρένθεση που όλοι θα θέλουν να ξεχάσουν.

Τετάρτη 27 Φεβρουαρίου 2013

Να τα λέμε αυτά


Πιάσε τώρα εσύ, κεντροαριστερέ και κόλλα μεταξύ τους:

1.       Έναν κακογερασμένο κομματικό μηχανισμό που συγκεντρώνει συμπυκνωμένες όλες τις παθογένειες του συστήματος. Έναν μηχανισμό που επιθυμούν να τον κρατήσουν ζωντανό α) οι κυβερνοθήρες – γιατί αλλιώς δεν υπάρχουν, β) τα λεγόμενα «μεσαία» στελέχη – συνήθως εξαρτημένα από δημόσιες μισθοδοσίες -  που δεν έχουν χρόνο, εφόδια, δυνάμεις να επιχειρήσουν εκ νέου κοινωνική, επαγγελματική, πολιτική αναρρίχηση και γ) όσα από τα λεγόμενα απλά μέλη  δεν έχουν ακόμα αποφασίσει να πηδήξουν από το σκάφος, επειδή φοβούνται ότι το νερό είναι πολύ κρύο.
2.       Μια παρέα νεανιζόντων μεσηλίκων οι οποίοι ακροβατούν επικίνδυνα, στυλιστικά και πολιτικά, μεταξύ του γελοίου και του ατυχούς. Που επιχειρούν ανεπιτυχώς να αποδείξουν λάθος τη ρήση  «που 'σουνα νιότη που λεγες πως θα γινόμουν άλλος». Που ικανοποιούνται στην βολική απραξία ή την ενοχική σιωπή με την ελπίδα ότι θα μπορέσουν να επιστρέψουν στην ασφάλεια της διαμαρτυρίας στο μέλλον.

3.       Μια ομάδα με ΑΦΜ και χρηματοδότηση που νομίζει ότι είναι κόμμα. Που χαμογελά αυτάρεσκα και με νόημα όταν την αποκαλούν «ελιτίστικη», πράγμα που – φυσικά! – απορρίπτει εμφατικά. Μια σύναξη γενίτσαρων και αυτοφυών που πιστεύει στο θεσμό του γάμου αλλά αναρωτιέται «αν κυκλοφορεί και σε συσκευασία χωρίς σύζυγο» γιατί δεν μπορεί το ροχαλητό του. Γι’ αυτό θα της άρεσε η αριστερή βαρβατίλα, αν θα μπορούσε να την περιορίσει στα αυστηρώς ακατάλληλα. Που να τον κυκλοφορήσει τον μπρούταλ στα Κολωνάκια;
4.       Καμιά δεκαριά γκρουπάκια που ξέφυγαν από την φούστα του δερβίση – ΠΑΣΟΚ, καθώς αυτός περιστρεφόταν υπνωτισμένος και αυτοί δεν είχαν φροντίσει εγκαίρως (ή δεν θέλησαν) να γαντζωθούν πάνω του.
5.       Μερικές δεκάδες τρελαμένους συζητητές που ξενυχτούν να βρουν την επόμενη καλή ατάκα και έχουν «λειώσει» το θέμα ενότητα από την πολύ ανάλυση. Αν η δημιουργία κόμματος είχε ανάλογο στην σεξουαλική διαπαιδαγώγηση, αυτοί έφτασαν μέχρι το κεφάλαιο «προκαταρκτικά». Μετά, το παράτησαν το σχολείο.

Κολλάνε; Πες μου ειλικρινά.