Πέμπτη 27 Δεκεμβρίου 2012

Δε βαριέσαι...



Άκουσα κάποτε, αρκετά χρόνια πριν την παρακάτω ιστορία: Κάποια κυρία ταξίδευε με το αεροπλάνο από Αθήνα για Θεσσαλονίκη προκειμένου να μεταβεί σε πόλη της Βόρειας Ελλάδας να μιλήσει σε σεμινάριο υγιεινής και ασφάλειας σε χώρους εργασίας. Αφού το αεροπλάνο προσγειώθηκε και την ώρα που το όχημα με την σκάλα πλησίαζε, έριξε μια ματιά έξω. Ο οδηγός του οχήματος προσπαθούσε να προστατευθεί από τον θόρυβο των κινητήρων που ακόμα δούλευαν, κλείνοντας με το αριστερό του χέρι και τον δεξιό ώμο του τα αυτιά του, ενώ ταυτόχρονα μανουβράριζε τη σκάλα με το άλλο χέρι και το γόνατο. Ούτε λόγος για κράνος και ωτοασπίδες. Η γυναίκα, έχασε με μιας κάθε όρεξη. «Δεν υπάρχει σωτηρία» μονολόγησε, και για λίγο πέρασε από το νου της να μην πάει στο σεμινάριο.
Ας το δεχτούμε: στην χώρα μας δεν υπάρχει η κουλτούρα της πρόληψης και της ασφάλειας. Δεν καλλιεργήθηκε ποτέ και από κανέναν η προνοητικότητα, γι’ αυτό όταν συμβαίνει την εξαίρουμε: επειδή είναι εξαίρεση.  Έχουμε ως λαός μια ιδιαίτερη έφεση στο να «πέφτουμε από τα σύννεφα» κάθε φορά που συμβαίνει κάτι παρά να κάνουμε οτιδήποτε για να το προλάβουμε. Η στάση ζωής αυτή είναι τόσο βαθιά ριζωμένη ώστε κανείς την αναγνωρίζει σε καθημερινές εκφράσεις όπως «έλα μωρέ τώρα», «δε βαριέσαι», «δεν πρόκειται να συμβεί».
Πάνω σ’ αυτή την κουλτούρα στήνεται η ελληνική οικονομία δεκαετίες τώρα. Πρόσφατο παράδειγμα, η κατάσταση στο χώρο της οικιακής θέρμανσης μετά την διαρροή για επικείμενη εξίσωση στο φόρο πετρελαίου κίνησης και θέρμανσης. Πρώτα αφέθηκε η αγορά να γεμίσει με αμφίβολης ποιότητας καυστήρες βιομάζας ή ανοιχτές εστίες θέρμανσης (τζάκια) και μετά αποφασίσθηκε να τεθούν προδιαγραφές και όροι στην κατασκευή ή στην εισαγωγή εξοπλισμού ή καυσίμου. Ακόμα και τότε, κανείς δεν προνόησε πως και ποιος θα ελέγξει την εφαρμογή των αποφάσεων που έχουν ληφθεί.
Όταν, ύστερα από μερικά χρόνια, θα έχει ξεκαθαρίσει και αυτό, οι ελεγκτές θα βρεθούν αντιμέτωποι με μια παγιωμένη κατάσταση στα όρια της νομιμότητας και η εφαρμογή του νόμου θα απαιτήσει ένα κόστος (πολιτικό, κοινωνικό, οικονομικό) το οποίο κανείς δεν θα είναι πρόθυμος να επωμιστεί. Διότι όποιος απαιτήσει από μερικές δεκάδες χιλιάδες πολίτες να αλλάξουν την σιδερένια σωλήνα που τοποθέτησαν στο σαλόνι τους και που ο έξυπνος πωλητής τους την πάσαρε για οικονομικό καυστήρα βιομάζας, μάλλον θα εισπράξει την οργή τους και θα έχουν απόλυτο δίκιο.
Οι θέσεις ευθύνης, θα έπρεπε να το γνωρίζουν αυτό όσοι ασχολούνται με την πολιτική, απαιτούν προνοητικότητα και συνολική αντιμετώπιση κάθε προβλήματος. Γι’ αυτό ονομάζονται έτσι. Δεν τις αναλαμβάνει κανείς απλά για να πλουτίσει το βιογραφικό του. Οι κάτοχοι των θέσεων ευθύνης είναι υπεύθυνοι για τις πράξεις τους και τις παραλείψεις τους. Ειδικά για αυτές. Και γι’ αυτές οφείλουν να απολογούνται.
Υ.Γ. Χωρίς να θεωρώ άκυρη ή άκαιρη την θέση που πολλοί θα εκφράσουν: «καλή η κριτική, αλλά τώρα τι κάνουμε;» έχω να τους πω ότι σε καμιά περίπτωση το τι κάνουμε από εδώ και πέρα δεν μπορεί να λειτουργήσει σαν καθαρτήριο αυτών που θα έπρεπε να έχουν κάνει κάτι χθες αλλά δεν το έκαναν. Για να απαντηθεί μάλιστα όπως πρέπει το ερώτημα, θα πρότεινα να ξεκινήσουμε με το να στείλουμε σπίτι τους όσους μπορούσαν να κάνουν κάτι εγκαίρως και δεν το έκαναν. 

Κυριακή 16 Δεκεμβρίου 2012

Τα πολλά πρόσωπα του λαϊκισμού


Πριν από λίγο καιρό χειροκροτήθηκε από πολλούς φίλους – διαδικτυακούς και μη – η πρωτοβουλία γνωστού Δημάρχου του λεκανοπεδίου να δημιουργήσει μια αγορά όπου οι παραγωγοί αγροτικών προϊόντων, παρακάμπτοντας τα κυκλώματα των μεσαζόντων θα μπορούσαν να διαθέτουν σε χαμηλές τιμές τα προϊόντα τους απ’ ευθείας στους καταναλωτές.
Λαμπρή ιδέα.
Την «λαμπρή» αυτή ιδέα έσπευσαν τότε να υιοθετήσουν δημόσια και κυβερνητικά στελέχη, βουλευτές και άλλοι. Προσπάθησε φίλος, ένθερμος οπαδός της ιδέας να βαφτίσει την αγορά. «Λαϊκή» του είπα. Του εξήγησα ότι η κάθε λαϊκή αγορά σε κάθε γωνιά της Ελλάδας έχει αυτό τον σκοπό και τον ίδιο στόχο: να δώσει την ευκαιρία σε παραγωγούς και καταναλωτές να συναντηθούν χωρίς την διαμεσολάβηση άλλων. Με τα χρόνια, η αδιαφορία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και της κυβέρνησης οδήγησαν στην στρέβλωση του θεσμού έτσι ώστε σήμερα ο τύπος που πουλάει μαρούλια στην λαϊκή με το καρτελάκι «Παραγωγός» στον πάγκο του να είναι ακριβότερος από το μανάβικο της γειτονιάς.
Μούφα η λαμπρή ιδέα.
Μεταρρυθμιστικός νεολαϊκισμός. Αυτό είναι η λαμπρή ιδέα. Αντί ο Δήμος, η πολιτεία και το καταναλωτικό κίνημα να εφαρμόσουν τους νόμους και τις δυνατότητες που έχει ο καθένας από αυτούς, ξανακάνοντας τις λαϊκές αγορές όπως έπρεπε να είναι, δημιουργούν μια επικοινωνιακή πομφόλυγα η οποία, όσο παραμένει το σύστημα ως έχει, θα οδηγήσει την λαμπρή ιδέα απλά σε έναν μηχανισμό αύξησης  των αδειών πωλητή λαϊκών αγορών. Αύξησης της πελατείας του συστήματος δηλαδή.  
Το κακό δεν είναι ότι ο κάθε δήμαρχος τσαλαβουτά στον λαϊκισμό. Το κακό είναι πόσο εύκολα οι πολίτες καταπίνουν το δόλωμα μαζί με το αγκίστρι.
Την ίδια χαρά είδα σε μάτια φιλών όταν γνωστός πολιτευτής διακήρυττε από διαδικτυακού άμβωνος με τον στόμφο που τον διακρίνει την ανάγκη να απαγορευτούν ΤΩΡΑ οι διαδηλώσεις στο οδόστρωμα. Κανείς δεν σκέφθηκε – αναρωτήθηκα – πως θα στριμώξεις στο πεζοδρόμιο διαδηλώσεις των 10, 20 ή περισσότερων χιλιάδων διαδηλωτών. Ποιος σου εξασφαλίζει ότι δεν θα έχεις τόσους. Εντάξει, τις συνταγματικά κατοχυρωμένες ελευθερίες τις παραβλέπουμε. Καλά, τον Ευρωπαϊκό πολιτικό πολιτισμό τον ξεχνάμε. Κανείς όμως δεν σκέφθηκε ότι θα εξασφαλίσεις μεν την ροή των οχημάτων στην πόλη αλλά θα εκτοπίσεις τους πεζούς; Κανείς δεν αναρωτήθηκε ότι όλα τα καταστήματα θα πρέπει να κλείνουν κατά την διάρκεια των διαδηλώσεων – όπως κάνουν ακριβώς και τώρα; Κανείς. Εκτός ίσως από τον ίδιο τον λαϊκιστή, ο οποίος έχει έτοιμη την επόμενη τσεκουράτη ρήση, με την χρήση κεφαλαίων πάντα: Να απαγορευτούν οι διαδηλώσεις ΤΩΡΑ!
Αν κανείς πιστεύει ότι η ελληνική κοινωνία πάσχει από την έλλειψη απαγορεύσεων και αστυνομικών μέτρων θα του πρότεινα να προτιμήσει να ψωνίσει το γνήσιο. Με αυτό τον τρόπο και αυτός θα προστατευθεί (το ιμιτασιόν είναι κακής ποιότητας και μικρότερης αντοχής στο χρόνο) και εμείς θα ξέρουμε με πόσους έχουμε να κάνουμε πραγματικά.
Τα παραδείγματα νεολαϊκισμού, ο οποίος είναι ολόιδιος με τον προηγούμενο, είναι πάρα πολλά. Τόσα πολλά που με οδηγούν στο συμπέρασμα ότι ο εχθρός είναι μέσα μας. Όχι δίπλα μας, όχι μόνο απέναντί μας. Μέσα μας. Γι’ αυτό είναι πιο επικίνδυνος.

Σάββατο 15 Δεκεμβρίου 2012

Για να μιλάμε την ίδια γλώσσα


Είναι νομίζω ουσιώδες να μάθουμε να μιλάμε σωστά ελληνικά. Είναι μια μεταρρύθμιση που οφείλουμε στον εαυτό μας, ένας εκσυγχρονισμός στον οποίο πρέπει να υποβάλουμε τον τρόπο σκέψης μας. Αν θέλουμε να είμαστε παραγωγικοί και αποτελεσματικοί στις συζητήσεις μας με τους άλλους, πρέπει να μιλάμε όσο το δυνατόν πιο σωστά τη γλώσσα μας.
«Σωστά ελληνικά» είναι μια μεγάλη κουβέντα και μια διαδικασία που υπερβαίνει τις δικές μου φιλοδοξίες και δυνατότητες. Τις υπερβαίνει γιατί και τα δικά μου ελληνικά δεν διεκδικούν φιλολογικές δάφνες. Εγώ απλά θα σας μιλήσω για τον δικό μου χώρο θέλοντας να αποκαταστήσω μερικές λέξεις – και τις έννοιες πίσω από αυτές – που βασανίζονται σε χείλη ειδικών ή μη περί τα περιβαλλοντικά.
Ας αρχίσουμε λοιπόν
Περιβάλλον είναι οτιδήποτε μας περιβάλλει.
Περιβαλλοντολόγος είναι αυτός που μελετά το περιβάλλον (κατά το θεολόγος )

Περιβαλλοντικό (κατά το θεϊκό) ονομάζουμε οτιδήποτε αναφέρεται στο περιβάλλον είτε αυτό αφορά πρόβλημα είτε χαρακτηριστικό, οτιδήποτε.
Περιβαλλοντολογικό (κατά το θεολογικό) ονομάζουμε οτιδήποτε αναφέρεται αντίστοιχα στην επιστήμη του περιβάλλοντος.
Υπ’ αυτή την έννοια, η έκλυση διοξειδίου του άνθρακα είναι ένα περιβαλλοντικό πρόβλημα ενώ η ορθή χρήση της τεχνολογίας από τους περιβαλλοντολόγους για την εξαγωγή συμπερασμάτων που αφορούν το περιβάλλον είναι ένα περιβαλλοντολογικό πρόβλημα.

Δεν υπάρχει η λέξη περιβαντολογικό (διότι τότε θα υπήρχε και η λέξη περιβάντο)

Εκπέμπονται ήχοι ή ακτινοβολίες και αυτών το μέγεθος μετράμε.  
Εκλύονται αέρια ή οσμές
Εκρέουν υγρά
Κατά συνέπεια δεν μετράμε τις εκπομπές αερίων ούτε τις εκπομπές λυμάτων. Ας επιστρέψουμε το «εκπέμπω» στην σωστή του θέση

Ρυπαίνω σημαίνει διαθέτω «στο περιβάλλον ποσότητες από κάτι οι οποίες μπορούν να μεταβάλουν δυσμενώς τις φυσικοχημικές ή βιολογικές συνθήκες ενός συγκεκριμένου περιβάλλοντος ή/και να προκαλέσουν βραχυπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη βλάβη στην ευζωία, την ποιότητα ζωής και την υγεία των ανθρώπων και των άλλων ειδών του πλανήτη».
Μολύνω σημαίνει κάνω το παραπάνω διαθέτοντας στο περιβάλλον μικροοργανισμούς οι οποίοι μπορούν να προκαλέσουν εξάπλωση μολυσματικών ασθενειών.
Για να το ξεκαθαρίσουμε λοιπόν, τα σκουπίδια ρυπαίνουν και μπορεί κάτω από ειδικές συνθήκες να μολύνουν.
Δεν είναι μόλυνση η πρόκληση βλαβών στην υγεία από τοξικά, ακτινοβολίες κ.λ.π.
Αυτά για αρχή. Ελπίζω, τουλάχιστον οι άνθρωποι του χώρου να δώσουν την πρέπουσα σημασία στα παραπάνω και να προσπαθήσουν να διορθώσουν τη γλώσσα τους

Σάββατο 8 Δεκεμβρίου 2012

Αγορές - Αριστερά σημειώσατε Χ


Η διαπίστωση είναι μη αμφισβητήσιμη: η πλειοψηφία όσων έχουν υπάρξει κάποια στιγμή στο παρελθόν ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ, όταν μιλούν για την ανάγκη αλλαγών στο πολιτικό μας σύστημα, εννοούν μικρές διορθωτικές αλλαγές σε πολιτικές που άπτονται των συμφερόντων τους.  
Ακόμα και άτομα που – λόγω μόρφωσης ή πνευματικής καλλιέργειας - κανείς θα περίμενε να αντιμετωπίζουν την πραγματικότητα με ευρύτητα πνεύματος και αναλυτική σκέψη, περιορίζουν την όποια κριτική τους σε πρόσωπα και όχι σε πολιτικές. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που ακούω ότι αν φύγει ο δείνα ή αν επιστρέψει ο τάδε, η ανελέητη πραγματικότητα θα μετατραπεί σε μικρό σπίτι στο λιβάδι.
Σχεδόν για το σύνολο των δεινών που η χώρα βιώνει, κατά τη γνώμη των παραπάνω, ευθύνεται η παγκόσμια κυριαρχία των αγορών και των φιλελεύθερων πολιτικών. Η αλήθεια της παραπάνω γνώσης είναι αποκαλυπτική, δεν επιδέχεται αμφισβήτησης ή έρευνας. Απλά, ισχύει.  
Απογοητευτικό; Αναμφισβήτητα ναι. Όπως και το γεγονός ότι άλλοι αναζητούν τη λύση στον εθνικό μας Γόρδιο Δεσμό σε μια εμμονική καταδίκη της αριστεράς στην οποία φορτώνουν το σύνολο των αμαρτιών του κόσμου. Όχι κάποιας συγκεκριμένης πολιτικής επιλογής ούτε μιας καλά ορισμένης αριστερής ιδεολογίας, αλλά της αριστεράς. Ακριβώς με την ίδια θρησκευτική προσήλωση που οι της άλλης πλευράς δαιμονοποιούν τις αγορές.
Το γελοίο του πράγματος παίρνει μυθικές διαστάσεις αν κανείς παρατηρήσει ότι και οι δυο πλευρές, την ίδια ακριβώς χρονική στιγμή μιλούν για την ήττα. Της άλλης πλευράς. Έτσι, είμαι βέβαιος ότι η αριστερά (με όλα της τα ονόματα) και οι αγορές πνέουν τα λοίσθια. Αν το παραπάνω ισχύει αμφίπλευρα μάλλον βαίνουμε προς επιβεβαίωση της προφητείας των εξ Αμερικής ιθαγενών.
Στην παράνοια αυτή, οι μετριοπαθείς φωνές αντί να είναι κυρίαρχες ακούγονται και λογίζονται ως αιρετικές. Λες και το εκκρεμές της ιστορίας πηδά από άκρο σε άκρο της πορείας του αποφεύγοντας να περάσει έστω από το σημείο ισορροπίας.
Θα αναρωτηθεί κανείς πως είναι δυνατό να διατηρώ την αισιοδοξία μου μετά τις παραπάνω διαπιστώσεις. Είμαι αισιόδοξος επειδή είμαι βέβαιος ότι αργά η γρήγορα η πραγματικότητα θα αναγκάσει όλους να προσαρμοστούν σε αυτή. Είναι ζήτημα επιβίωσης. Είναι επίσης ζήτημα οπλοστασίου. Το οπλοστάσιο των παραπάνω έχει σχεδόν εξαντληθεί. Το δικό μας είναι σχεδόν αχρησιμοποίητο.

Ο κρατισμός εισβάλει από την πίσω πόρτα


Παρατηρώ τελευταία, στο όνομα μάλιστα της καινοτομίας και της ενίσχυσης της αγοράς να επιχειρείται ένας νέου τύπου κρατισμός, ενδεδυμένος την προβιά της νεωτερικότητας, του μοντερνισμού, του πολιτικού εκσυγχρονισμού.
Ο νέος αυτός κρατισμός έγκειται στην υιοθέτηση - από διαμορφωτές γνώμης αρχικά, πολιτικούς αναλυτές στη συνέχεια και πολιτικά πρόσωπα στην κατάληξη - συγκεκριμένων διαδικασιών, μεθόδων ή προϊόντων για την αντιμετώπιση προβλημάτων ή την ικανοποίηση αναγκών του δημόσιου και του ευρύτερου δημόσιου τομέα.
Εμφανίζεται δηλαδή ο χι επώνυμος και γράφει κάτι για το ψι προϊόν ή μέθοδο επίλυσης προβλήματος χρησιμοποιώντας συνήθως κλισέ του τύπου «δεν υπάρχει κράτος», ή «που βαδίζει ή χώρα;» ή «πόσο πίσω είναι η αρτηριοσκληρωτική δημόσια διοίκηση στην Ελλάδα». Πολλές φορές, ανάλογα με το πόσο δύσκολο είναι να πλασαριστεί το προϊόν, χρησιμοποιούνται σκληρότερες εκφράσεις περί ανικανότητας, διαφθοράς ή και προδοσίας.
Ακολουθεί πολιτικός αναλυτής ή τηλεοπτική εκπομπή και στο τέλος καταλήγει κρατικός αξιωματούχος να αναγγέλλει την υιοθέτηση από το «Υπουργείο» της Θαυματουργέξ που θα σώσει την χώρα, τον λαό, και ίσως το σύμπαν από την καταστροφή. Όλα τα παραπάνω, (φυσικά!) στο όνομα της αγοράς και πάντα ως βήμα για την πάταξη του κρατισμού.
Μα, για ποια πάταξη μιλάμε; Είναι μείωση του κρατισμού η προώθηση μιας καλλιεργητικής μεθόδου, μιας διαδικασίας επεξεργασίας αποβλήτων, μιας μεθόδου μείωσης της ενεργειακής κατανάλωσης;  Τόσο δύσκολο είναι να καταλάβουν οι ιθύνοντες (να καταλάβουμε όλοι) ότι η πραγματική απελευθέρωση του κράτους και των επιχειρήσεων από τους αμαρτωλούς δεσμούς που κρατούν αμφότερους δεμένους στην άγκυρα της ανυποληψίας και της αποτυχίας είναι υπόθεση μιας μικρής αλλά ουσιαστικής αλλαγής στον τρόπο σκέψης;
Είναι τόσο απλό: το κράτος και οι πολιτικές ηγεσίες δεν προωθούν προϊόντα, τεχνολογίες, μεθοδολογίες. Ορίζουν αποτελέσματα, περιγράφουν διαδικασίες επιλογής και ζητούν εγγυήσεις. Αυτό και μόνο. Τα υπόλοιπα είναι ζήτημα της αγοράς. Οι εξαιρέσεις από αυτόν τον απλό κανόνα απλά θα τον επιβεβαιώσουν.
Το δημόσιο, π.χ., ζητά από μια Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυμάτων πέντε, δέκα ποιοτικά ή ποσοτικά χαρακτηριστικά στην εκροή να μην υπερβαίνουν συγκεκριμένες τιμές. Ζητά επίσης η διαδικασία που θα το επιτύχει να μην προκαλεί άλλα προβλήματα και να είναι σύννομη. Το κράτος ορίζει τον τρόπο επιλογής του κατασκευαστή ώστε όλοι όσοι μπορούν να επιτύχουν το αποτέλεσμα να μπορούν να πάρουν μέρος στη διαδικασία επιλογής. Το κράτος τέλος, ζητά εγγυήσεις καλής κατασκευής, εγγυήσεις λειτουργίας και εγγυήσεις αποτελέσματος.
Οτιδήποτε άλλο, πέρα από το παραπάνω είναι λάθος, είναι επικίνδυνο και οδηγεί στη δημιουργία στεγανών, διαφθοράς και διαπλοκής. 

Κυριακή 2 Δεκεμβρίου 2012

Φυτοφάρμακα


 Η ρύπανση εδαφών, επιφανειακών και υπόγειων υδάτων, οι κίνδυνοι για την υγεία και την ζωή ζώντων οργανισμών η αρνητική επίδραση στην δημόσια υγεία είναι μερικές από τις επιπτώσεις της μη ορθής χρήσης και της ανεξέλεγκτης απόρριψης υπολειμμάτων ή συσκευασιών φυτοφαρμάκων στην ελληνική ύπαιθρο.
Τι θα μπορούσε να περιλαμβάνει μια πολιτική ορθής διαχείρισης όλου του κυκλώματος φυτοφάρμακο – πλαστικό γεωργικό απόρριμμα;
1.       Συνεχής και εντατική επιμόρφωση των χρηστών φυτοφαρμάκων. Σε συνεργασία με τις επαγγελματικές ενώσεις των εισαγωγέων ή παραγωγών φυτοφαρμάκων καθώς και ειδικών σε θέματα υγιεινής και ασφάλειας χώρων εργασίας, εκπόνηση προγραμμάτων επιμόρφωσης αγροτών για τους κινδύνους που ελλοχεύουν από την κακή χρήση ή κακή εφαρμογή των φυτοφαρμάκων. Στα προγράμματα περιλαμβάνεται εκπαίδευση στο χειρισμό συσκευασιών και εξοπλισμού ψεκασμών, ορθές πρακτικές ψεκασμού, προσωπικά ή ομαδικά  μέτρα προστασίας, μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας. Περιλαμβάνεται επίσης επιμόρφωση τρόπου αδρανοποίησης συσκευασιών.
2.       Χρηματοδότηση συστήματος διαχείρισης συσκευασιών φυτοφαρμάκων και άλλων συνθετικών γεωργικών απορριμμάτων (πλαστικά συσκευασίας, καλλιέργειας κ.ά). Η διαδικασία και η μεθοδολογία είναι γνωστή, καθώς εφαρμόζεται ήδη επιτυχώς σε άλλα απορρίμματα και στηρίζεται στην αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει». Στην λιανική τιμή του προϊόντος προστίθεται ποσό – ως συνεισφορά του τελικού χρήστη – το οποίο μαζί με την συνεισφορά του παραγωγού του προϊόντος χρηματοδοτεί την διαδικασία συλλογής, μεταφοράς, συγκέντρωσης και επεξεργασίας των συσκευασιών. Επειδή ο όγκος των συσκευασιών είναι μεν μεγάλος αλλά είναι άγνωστο αν μπορεί να χρηματοδοτήσει ένα βιώσιμο σύστημα διαχείρισης (θα πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο μελέτης) προτείνεται να ενισχυθεί με άλλα προϊόντα, όπως συσκευασίες λιπασμάτων, πλαστικά που χρησιμοποιούνται σε καλλιεργητικές πρακτικές και άλλα.
2.1.    Συγκέντρωση συσκευασιών φυτοφαρμάκων. Οι χρησιμοποιημένες συσκευασίες φυτοφαρμάκων περιέχουν υπολείμματα που τις κατατάσσουν στα επικίνδυνα και τοξικά απόβλητα και, συνεπώς απαιτείται ειδικός χειρισμός και ειδικές συνθήκες έστω και προσωρινής αποθήκευσης. Το ζήτημα αυτό πρέπει να μελετηθεί επισταμένως και ίσως να απαιτηθούν νομοθετικές παρεμβάσεις για την επίλυσή του στο πλαίσιο ενός σχεδίου διαχείρισης των συσκευασιών. Στον τομέα αυτό, η χώρα μας έχει την δυνατότητα να πρωτοπορήσει πανευρωπαϊκά, καθώς την εποχή αυτή προετοιμάζονται προτάσεις διαχείρισης συσκευασιών.
2.2.    Καθαρισμός και Διαχείριση των συσκευασιών. Άποψή μου είναι ότι η προτεινόμενη πρακτική της τριπλής πλύσης των συσκευασιών με μεγάλη ποσότητα νερού είναι τύποις διαχείριση καθώς το όλο ζήτημα επαφίεται στην καλή θέληση του αγρότη ή του χρήστη της συσκευασίας, με αποτέλεσμα κανένα σύστημα ανακύκλωσης πλαστικού να μη δέχεται τις συσκευασίες φυτοφαρμάκων λόγω του υψηλού κινδύνου σε αυτό να περιέχονται υπολείμματα τοξικών και επικίνδυνων ουσιών. Προτείνω λοιπόν τον καθαρισμό και την αδρανοποίηση των συσκευασιών σε κινητές μονάδες οι οποίες θα ανακυκλώνουν πλήρως το νερό που χρησιμοποιούν, θα συγκεντρώνουν ένα συμπύκνωμα τοξικής ή επικίνδυνης ουσίας πολύ μικρού όγκου – που θα μεταφέρεται στο κύκλωμα διαχείρισης τοξικών και επικίνδυνων αποβλήτων. Η επιλογή κινητών μονάδων έχει το πλεονέκτημα της εύκολης αδειοδότησης και της αποφυγής των αντιδράσεων χωροθέτησης μονάδας χειρισμού επικίνδυνων αποβλήτων. Του καθαρισμού θα προηγείται τεμαχισμός των συσκευασιών ώστε να επιτυγχάνεται το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα και θα μειώνεται ταυτόχρονα ο όγκος του πλαστικού καθιστώντας με αυτόν τον τρόπο την μεταφορά οικονομικά αποδεκτή. Το πλαστικό, καθαρό και απαλλαγμένο από ουσίες, μπορεί να οδηγηθεί σε οποιαδήποτε αλυσίδα ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από τον νόμο.
2.3.    Συγκέντρωση και διαχείριση λοιπών γεωργικών απορριμμάτων από πλαστικό. Τα υπόλοιπα πλαστικά μπαίνουν στα αντίστοιχα στάδια στην γραμμή διαχείρισης όπως αυτή περιγράφηκε αδρομερώς παραπάνω. Η επιλογή και το είδος των γεωργικών απορριμμάτων που μπορεί να ενταχθούν στην διαδικασία που περιγράφω, είναι ζήτημα που θα απασχολήσει όσους αναλάβουν τον λεπτομερή σχεδιασμό της πρότασης.
3.       Σύνθεση φορέα διαχείρισης. Στον φορέα, ο οποίος θα πρέπει να ιδρυθεί με νομοθετική ρύθμιση, ενδεικτικά θα συμμετέχουν οι εταιρείες παραγωγής ή εισαγωγής φυτοφαρμάκων, υλικών συσκευασίας, καλλιεργητικών υλικών και άλλων. Επίσης, λόγω της ανάγκης να χρησιμοποιηθούν δημόσιοι χώροι ή τα συστήματα συλλογής απορριμμάτων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, θα πρέπει να συμμετέχει και αυτή μέσω των συλλογικών της φορέων (Κεντρική Ένωση Δήμων). Σίγουρα θα πρέπει να συμμετέχουν οι τελικοί χρήστες μέσω επαγγελματικών ενώσεων ή άλλων φορέων που υπάρχουν ή θα δημιουργηθούν. Τέλος, μπορεί να εξεταστεί η συμμετοχή άλλων φορέων διαχείρισης αποβλήτων ή ιδιωτών που με κάποιο τρόπο εμπλέκονται στην διαδικασία. Η προτεινόμενη νομική μορφή του υπό ίδρυση φορέα είναι αυτή της Ανώνυμης Εταιρείας.