Τετάρτη 28 Οκτωβρίου 2009

Εχθρική πράξη


Η χθεσινή δολοφονική επίθεση κατά αστυνομικών στην Αγία Παρασκευή διαφοροποιείται ριζικά με πράξεις που μέχρι πρόσφατα ορίζαμε ως «τρομοκρατικά» χτυπήματα. Για πρώτη φορά έχουμε κατά μέτωπο μαζική δολοφονική απόπειρα κατά αστυνομικών με πυρά πυροβόλων όπλων. Η χθεσινή επίθεση είναι στην ουσία πράξη πολέμου. Ενός πολέμου που δεν θα κηρυχθεί ποτέ επίσημα αλλά που θα είναι συνεχώς «εν εξελίξει». Ενός πολέμου όπου ο πολίτης δεν γνωρίζει τους αντιμαχόμενους αλλά υποψιάζεται το θύμα και το απόλυτο θύμα ενός τέτοιου πολέμου είναι ο ίδιος ο λαός. Το χειρότερο: την θέση του θύματος κινδυνεύει να την επιλέξει από μόνος του ο καθένας από εμάς και πολλοί - πάρα πολλοί – το έχουν ήδη κάνει.

Γνωρίζω πολλούς οι οποίοι είναι πανέτοιμοι να θυσιάσουν μέρος των ατομικών τους ελευθεριών στο όνομα της ασφάλειας και της τάξης. Το χειρότερο: αυτή την θυσία θα υπάρξουν πολλοί και διαφόρων πολιτικών αποχρώσεων οι οποίοι θα την πλασάρουν ως την μόνη λύση και θα την στηρίξουν με κάθε μέσο.

Επαγρύπνηση και αντίσταση σε παρόμοιες λογικές είναι η μόνη λύση.

Είναι χρέος του καθενός προς τη Δημοκρατία και τον τόπο να δηλώσει ξεκάθαρα και προς κάθε κατεύθυνση ότι τα τρομοκρατικά χτυπήματα είναι εχθρικές πράξεις που στρέφονται ενάντια στο λαό. Οι τρομοκράτες είναι εχθροί του λαού και της πατρίδας.

Είναι χρέος του καθενός από εμάς να διατρανώσει σε όσους κυβερνούν ότι δεν είναι πρόθυμος να είναι το θύμα αυτού του πολέμου.

Είναι χρέος μας να κάνουμε ξεκάθαρο ότι επιθυμούμε μια αστυνομία η οποία να ορκίζεται υποταγή στο σύνταγμα και να υπηρετεί τον πολίτη και τη δημοκρατία. Μια αστυνομία η οποία να σέβεται τα δικαιώματά μας και να φροντίζει για την τήρηση των κανόνων της πολιτείας.

Είναι χρέος μας να διαφυλάξουμε και να επεκτείνουμε όσα με αγώνες κατάκτησαν και υπερασπίστηκαν γενιές και γενιές πριν από εμάς.

Είναι χρέος μας να διατρανώσουμε ότι δεν θα ανεχτούμε να ζούμε σε κατάσταση πολιορκίας επειδή διάφοροι ύποπτα υποκινούμενοι από σκοτεινούς κύκλους σχεδιάζουν και εκτελούν χτυπήματα κατά του λαού.

Δεν θα γίνουμε υποτακτικοί των κύκλων που εμπορεύονται τους τρομοκρατικούς πολέμους ή τους πολέμους κατά της τρομοκρατίας.

Δευτέρα 26 Οκτωβρίου 2009

Για τον Κώστα Κονδύλη



«Έλα ρε. Που είσαι; Πάμε για ψάρι και τσίπουρο στο Λαύριο;»

Δεν το ήπιαμε το τσίπουρο Κώστα. Έτσι συμβαίνει πάντα. Η καθημερινότητα καταπίνει τις ανθρώπινες επαφές. Περιοριστήκαμε σε μια μπίρα, ένα ποτό στα πεταχτά στο εκατό. Κάναμε δυό σχόλια για την πολιτική επικαιρότητα, αφήσαμε σε εκκρεμότητα τα σχέδιά μας για την ανάπλαση της Ηλιούπολης και είπαμε καληνύχτα. Δεν μ’ άφησες να σε πάω σπίτι.

Το τηλεφώνημα του Αποστόλη μια εβδομάδα σχεδόν αργότερα άφησε ένα κενό στην ψυχή μου που ακόμα δεν έκλεισε και δεν ξέρω αν κλείσει ποτέ:

«Ο πατέρας μου, θείε, πάει…»

Ο Αδερφός μου, ο Φίλος μου, ο Σύντροφός μου, πάει…

Πάει σ’ εκείνο το ταξίδι που τον οδηγεί βαθύτερα στην καρδιά και στο νου μας. Χάραξε και ταξιδεύει εκείνο το ταξίδι που αφήνει ανεξίτηλο σημάδι – βαθιά αυλακιά – στην ύπαρξή μας.

Μετρήσαμε τριάντα χρόνια κοινής πορείας. Με κοινές πολιτικές αφετηρίες, κοινούς στόχους, κοινές αγωνίες. Με διαφορές ως προς τον δρόμο που ο καθένας μας επέλεγε κάθε φορά ν’ ακολουθήσει αλλά πάντα Σύντροφοι. Δάσκαλος στην αρχή, σημείο αναφοράς αργότερα, φίλος, ακροατής, σύμβουλος. Ο Αδερφός που δεν είχα κι απόχτησα. Ο Αδερφός που επέλεξα - γι’ αυτό ίσως σημαντικότερος. Απλός, ευθύς, έντιμος. Προσωπικότητα χωρίς φιοριτούρες και πολυπλοκότητες με μια καθάρια, ενστικτώδη, σχεδόν πρωτόγονη αριστερή πολιτική σκέψη που ξένιζε, ίσως και να απωθούσε τους βαρύθυμους και με πολυδαίδαλη σκέψη συντρόφους του, αλλά το δικό του μονοπάτι έβγαζε στα σίγουρα εκεί που οι άλλοι ρίσκαραν την ψυχή τους για να φτάσουν.

Υπηρέτης της αυτοδιοίκησης και όχι των τίτλων, αγάπησε την πόλη που μεγάλωσε κι ανδρώθηκε. Αντισυμβατικός όντας, κατάφερε με την επιμονή και τη συνέπειά του να πείσει ότι μπορεί να υπάρξει και ν’ ανθίσει ο άλλος τρόπος στην πολιτική. Πέρα από την εικόνα, πέρα από την κενολογία, μακριά από τα επικοινωνιακά τρικ και το «κοινωνικό» πάρε – δώσε. Αγωνιστής που έπεφτε στη μάχη όχι για το αποτέλεσμα, ούτε για τη μάχη την ίδια αλλά για το δίκιο, τις αρχές και τα πιστεύω του.

Ο Κώστας έφυγε. Πάει. Ο Κώστας έφυγε. Εμείς, μείναμε πίσω μήπως μπορέσουμε να κάνουμε πράξη κάποια από τα πράγματα για τα οποία εκείνος πάλεψε.

Καλό ταξίδι Αδερφέ μου. Θα είμαι εδώ, να σταθώ στη Στέλλα, στον Αποστόλη, στην Αφροδίτη σου.

Καλό ταξίδι Φίλε μου. Θα αναζητώ στο νου και στην καρδιά τις συμβουλές σου.

Καλό ταξίδι Σύντροφε. Θα δώσω – θα δώσουμε – τις μάχες που άφησες στη μέση.


Δεν ξέρω αν κατάλαβες ποτέ την εκτίμηση, την αγάπη τον σεβασμό μου…

http://www.iliou-polis.gr/online/index.php?module=page&moduleId=281
http://www.inews.gr/81/anakoinosi-tis-kpe-tou-synaspismou-gia-to-thanato-tou-kosta-kondyli.htm
http://www.avgi.gr/ArticleActionshow.action?articleID=499663

Τρίτη 20 Οκτωβρίου 2009

Γράμμα από το Μέτωπο


Αν μπορούσα να απευθυνθώ στην υπουργό του νεότευκτου Υπουργείου Περιβάλλοντος, ενός υπουργείου τη σύσταση του οποίου πολλοί από εμάς περιμέναμε με αγωνία, θα της έλεγα τα παρακάτω:

Κυρία Υπουργέ

Να σας ευχηθώ κατ’ αρχή καλή επιτυχία στο δύσκολο έργο που αναλάβατε. Υποθέτω ότι αυτή την εποχή έχετε πολλά στο μυαλό σας: Πέρα από τα μεγάλα θέματα που είναι ανοικτά και που πρέπει άμεσα να αντιμετωπίσετε (δασολόγιο, χωροταξικά, σύνοδος της Κοπεγχάγης και άλλα) έχετε και τον γραφειοκρατικό σκόπελο του οριζόντιου και κάθετου προσδιορισμού των αρμοδιοτήτων, του κτιριακού, των αλληλοεπικαλύψεων με άλλες υπηρεσίες και υπουργεία, του επώδυνου χωρισμού από το σιαμαίο μέχρι πρότινος αδελφάκι των Δημοσίων Έργων κ.λ.π. Ούτε ψύλλος στον κόρφο σας, αν μου επιτρέπετε την έκφραση. Δείχνετε όμως ορεξάτη και δυναμική κι αυτό μετράει υπέρ σας. Καταλαβαίνω λοιπόν ότι θα σας κουράσω, αλλά πρέπει να σας τα πω.

Κυρία Υπουργέ

Περιβαλλοντικά προβλήματα της χώρας, πέρα από τα μεγάλα, είναι ΚΑΙ προβλήματα της καθημερινότητας. Είναι αυτά που αντιμετωπίζει ο πολίτης καθημερινά σε όλή τη χώρα. Είναι η τάδε βιομηχανία που ρίχνει ανεπεξέργαστα τα απόβλητά της στο ποτάμι, ο δείνα επιχειρηματίας που κρατά κλειστή την μονάδα επεξεργασίας αποβλήτων, ο χι ιδιώτης που δεν τηρεί τους περιβαλλοντικούς όρους, ο ψι δήμος που παρακάμπτει πλήρως την νομοθεσία και αυθαιρετεί. Είναι ο γνωστός υπάλληλος που δεν ελέγχει αν και μπορεί, ή ο άλλος που δεν ελέγχει γιατί δεν μπορεί ή ο τρίτος που ούτε μπορεί ούτε θέλει αλλά ούτε ξέρει τι και πώς να ελέγξει. Είναι ο αιρετός κάθε είδους που «σπρώχνει» «πιέζει», «εκβιάζει», «εξυπηρετεί». Είναι ο μελετητής που ξέρει καλύτερα το copy paste από την επιστήμη του, ο εργολάβος που γνωρίζει να ανοίγει όλες τις πόρτες και άλλα πολλά που συνθέτουν την καθημερινότητα του περιβάλλοντος που βιώνουμε.

Η επίλυση αυτών των προβλημάτων απαιτεί να δοθούν μάχες. Αν θέλετε τη γνώμη μου, κυρία Υπουργέ, αυτές τις μάχες πρέπει να τις κερδίσετε. Αυτές τις μάχες πρέπει να τις κερδίσουμε. Για να τις κερδίσουμε όμως, πρέπει πρώτα να τις δώσουμε.

Στο μέτωπο του ξεσκεπάσματος της παρανομίας, της αποκάλυψης των συμπαιγνιών και των συγκαλύψεων στο χώρο των μικρών καθημερινών περιβαλλοντικών εγκλημάτων μερικοί από εμάς έχουν «κολλήσει ένσημα». Δεχτείτε λοιπόν τις παρακάτω προτάσεις. Ακούστε τις, συζητήστε, ρωτήστε, διορθώστε τις και, όταν θα είστε έτοιμη, δώστε τη μάχη της καθημερινότητας.

1. Πρόστιμα.

Ο σκοπός των προστίμων για παραβιάσεις της περιβαλλοντικής νομοθεσίας δεν είναι η τιμωρία του παραβάτη ούτε το γέμισμα των κρατικών ταμείων. Το πρόστιμο επιβάλλεται με σκοπό την αποτροπή της παρανομίας. Εάν δεν πετυχαίνει το σκοπό του, τότε είναι αναποτελεσματικό και θα πρέπει να επανεξεταστεί. Πως όμως να είναι αποτελεσματικό ένα πρόστιμο ύψους 1.336,00 € ετήσια σε μια βιομηχανική μονάδα που ρυπαίνει ρίχνοντας τόνους ανεπεξέργαστων λυμάτων σ’ ένα ποτάμι; Γιατί ο επιχειρηματίας να λειτουργήσει τον βιολογικό του που έχει πολλαπλάσιο λειτουργικό κόστος όταν μπορεί να «την σκαπουλάρει» με «ψιλά για τσίχλες» τα οποία μάλιστα πολλές φορές δεν καταβάλλει καν; Δυστυχώς, ο φόβος πολλών από εμάς επαληθεύτηκε και το σύστημα των προστίμων αντί να υπηρετήσει το δόγμα «ο ρυπαίνων πληρώνει» κατάντησε στο ευτελέστερο και απαξιωτικό για την πολιτεία και την κοινωνία «ο έχων τη δυνατότητα να πληρώσει, ρυπαίνει». Προτείνω τη ριζική μεταβολή τους συστήματος με την αναπροσαρμογή προς τα πάνω των επιβαλλόμενων προστίμων ανεξάρτητα από τον φορέα που τα επιβάλλει. Το ύψος των προστίμων πρέπει να λειτουργεί αποτρεπτικά της παράβασης. Μόνο τότε έχει νόημα, αποτέλεσμα και ουσία. Επί πλέον, σε περιπτώσεις υποτροπιασμού θα πρέπει να υπάρχει κλιμάκωση όχι μόνο του ύψους των προστίμων αλλά των επιβαλλόμενων ποινών που θα πρέπει να φτάνουν μέχρι και την αφαίρεση για κάποιο χρονικό διάστημα της άδειας λειτουργίας.

2. Έλεγχος.

Πως όμως διαπιστώνεται μια παράβαση ώστε να επιβληθεί η ανάλογη ποινή; Κυρία Υπουργέ, οι περισσότερες Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις δεν έχουν ούτε το στελεχιακό δυναμικό ούτε τον εξοπλισμό ώστε να μπορέσουν να ελέγξουν επί της ουσίας τις δραστηριότητες της περιοχής τους. Ακόμα όμως κι αν ήταν επανδρωμένες και εξοπλισμένες, δεν έχουν την πολιτική βούληση να ελέγξουν γιατί ο ουσιαστικός έλεγχος απαιτεί συγκρούσεις. Πλήρη έλεγχο της επικράτειας και των δραστηριοτήτων δεν μπορεί να έχει ούτε το Σώμα Επιθεωρητών Περιβάλλοντος. Η λύση είναι ο έλεγχος των ελεγκτών. Επανδρώστε και εξοπλίστε τους αυτοδιοικητικούς ελεγκτικούς μηχανισμούς αλλά καταστήστε τους συνυπεύθυνους σε περιπτώσεις βεβαίωσης παραβάσεων. Επανδρώστε τους με εξειδικευμένο και καταρτισμένο προσωπικό και εξοπλίστε τους με όργανα μετρήσεων. Δώστε τους την ικανότητα να μπορούν να ελέγχουν σε πραγματικό χρόνο την εφαρμογή των περιβαλλοντικών όρων (τουλάχιστον των περισσότερων από αυτούς). Είναι αστείο και τραγικό να μην έχουν ένα πεχάμετρο χειρός, ένα μετρητή περιεχόμενου οξυγόνου, ένα BODόμετρο. Είναι αστείο να επιβάλουν την εφαρμογή περιβαλλοντικών όρων και να μην έχουν τη δυνατότητα να εξετάσουν και αποδείξουν ότι οι όροι αυτοί τηρούνται
Καθιερώστε απλές παρατηρήσεις ή μετρήσεις ώστε να κάνετε τους ελέγχους ευκολότερους και αποτελεσματικότερους: Ένας μετρητής παροχής στην έξοδο μιας μονάδας επεξεργασίας λυμάτων, για παράδειγμα, ή ένα ανεξάρτητο ρολόι της ΔΕΗ στην είσοδό της μας λένε περισσότερα από δεκάδες μαρτυρίες και εκατοντάδες μετρήσεις παραμέτρων.

3. Περιβαλλοντικοί όροι.

Περιβαλλοντικοί όροι: μεγάλος καημός, κυρία Υπουργέ. Έχω δει να επιβάλλονται από την ίδια υπηρεσία σε ταυτόσημες δραστηριότητες εντελώς διαφορετικοί όροι με διαφορά ενός μηνός. Έχω δει περιβαλλοντικούς όρους στους οποίους δεν γίνεται ουδεμία αναφορά στην ποιότητα ή την ποσότητα της εξόδου της μονάδας επεξεργασίας λυμάτων. Πολλοί υπηρεσιακοί παράγοντες θεωρούν την συγγραφή περιβαλλοντικών όρων σύνταξη έκθεσης ιδεών. Τις περισσότερες φορές ακολουθούν αυτούς που προτείνει ο μελετητής με τραγικές για το περιβάλλον, την αξιοπιστία της πολιτείας και του νόμου και τη σοβαρότητα του θεσμού συνέπειες. Η δήθεν δημόσια διαβούλευση με την δια του τύπου ανακοίνωση ελάχιστα έως τίποτα προσφέρει. Θεσπίστε και καθορίστε προδιαγραφές ανά κατηγορία ή ομάδα δραστηριοτήτων. Ενισχύστε και θωρακίστε τη δημόσια διαβούλευση με την απ’ ευθείας ενημέρωση των περιβαλλοντικών οργανώσεων και με τη δημοσιοποίηση στο διαδίκτυο των περιβαλλοντικών όρων ένα μήνα πριν την έναρξη της ισχύος τους.

4. Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων.

Τις περισσότερες φορές, η επιβολή περιβαλλοντικών όρων έρχεται σαν φυσική συνέπεια μιας σωστής και ολοκληρωμένης μελέτης. Πως όμως εξασφαλίζεις ότι οι μελέτες θα ανταποκρίνονται σε κάποιες ελάχιστες απαιτήσεις; Όσοι συχνάζουν σε διαδρόμους υπηρεσιών γνωρίζουν ότι κυκλοφορούν μελέτες-πασπαρτού σε εξευτελιστικές τιμές. Απαιτήστε την κατάθεση με κάθε φάκελο για περιβαλλοντική αδειοδότηση, εξοφλημένου τιμολόγιου παροχής υπηρεσιών από μελετητή. Κάντε συνυπεύθυνο τον μελετητή σε περιπτώσεις αστοχίας ή βλάβης του περιβάλλοντος λόγω ελλιπούς μελέτης. Καθιερώστε σύστημα θετικών και αρνητικών μορίων για την αλλαγή τάξης μελετητικού πτυχίου. Αξιολογήστε τους μελετητές. Αναγκάστε τους να ενημερώνονται, να εκπαιδεύονται, να μελετούν. Οι τεχνολογικές εξελίξεις στο χώρο του περιβάλλοντος είναι τόσο ταχείες ώστε η ενημέρωση να είναι όχι απλά ευκταία αλλά απαραίτητη.

5. Η ευθύνη των κατασκευαστών.

Η ανάγκη για ενημέρωση και επικαιροποίηση δεν αγγίζει μόνο τους μελετητές ενός έργου αλλά και τους κατασκευαστές. Στις δράσεις μου αλλά και στην επαγγελματική μου σταδιοδρομία έχω συναντήσει περιστατικά ρύπανσης που οφείλονται όχι στην πλημμελή λειτουργία μηχανημάτων ή μονάδων αλλά στην αδυναμία του τεχνικού εξοπλισμού να επεξεργαστεί το ρυπαντικό φορτίο ή τον συγκεκριμένο ρύπο. Θεσπίστε την εγγύηση του αποτελέσματος ενός συστήματος και όχι την εγγύηση της λειτουργίας του. Δεν μπορεί ο κατασκευαστής να εγγυάται ότι θα δουλεύει μια πρέσα, ένα αντλητικό συγκρότημα ή μια μονάδα εξαερισμού. Πρέπει να εγγυηθεί ότι το σύστημα που κατασκεύασε ή τοποθέτησε μπορεί να επεξεργαστεί τα απόβλητα ώστε το τελικό αποτέλεσμα να είναι σύμφωνο με το νόμο και τα όρια που αυτός προβλέπει.

Κυρία Υπουργέ

Ίσως να σας κούρασα με το γράμμα μου. Ίσως οι προτάσεις μου να είναι μισές ή λανθασμένες. Ίσως τα όσα σας παρέθεσα να τα γνωρίζετε – σίγουρα τα γνωρίζετε – αλλά η αγωνία μου είναι να μην σας «καταπιούν» τα μεγάλα και ξεχάσετε ή παραγνωρίσετε τα καθημερινά. Ελπίζω και πιστεύω πως όχι. Καλή δύναμη και καλή επιτυχία στο έργο σας

Πέμπτη 15 Οκτωβρίου 2009

Το pet-coke εξακολουθεί να σκοτώνει

Μια μικρή συνεισφορά στη σημερινή ημέρα δράσης των ιστολογίων κατά της κλιματικής αλλαγής αλλά και μια υπενθύμιση ενός προβλήματος που κρατάει περισσότερα από πέντε χρόνια.

Όσες ελπίδες για την σωτηρία του πλανήτη κι αν εναποθέσουμε στην παγκόσμια συνδιάσκεψη της Κοπεγχάγης για την κλιματική αλλαγή, θα είναι ανούσιες εάν δεν πιέσουμε τις κυβερνήσεις μας για ουσιαστική πολιτική που θα αντιστρέψει ή θα επιβραδύνει την πορεία των τελευταίων χρόνων. Εάν δεν κατανοήσουμε ότι οι δεσμεύσεις μας ως χώρα για συμμόρφωση με τις αποφάσεις του Κιότο παλαιότερα και της Κοπεγχάγης πιθανά αύριο δεν μπορεί να αποτελούν την οροφή των προσπαθειών μας, αλλά την βάση για μια πράσινη πολιτική, θα είμαστε πάντα στην ουρά των εξελίξεων και θα παραμένουμε μέρος του προβλήματος και όχι της λύσης.
Ο παγκόσμιος χαρακτήρας του φαινόμενου της κλιματικής αλλαγής δεν μπορεί να αποτελεί δικαιολογία και απόψεις του τύπου «ας κάνουν πρώτα οι μεγάλοι ρυπαντές αυτά που πρέπει» είναι μίζερες, ηττοπαθείς και ίσως υποκρύπτουν νοοτροπίες ή υποκινούνται από συμφέροντα που μάχονται τις φιλοπεριβαλλοντικές πολιτικές.
Οι μάχες που πρέπει σαν πολίτες ή σαν οργανωμένες ομάδες ενεργών πολιτών να δώσουμε πρέπει να είναι μάχες τοπικές. Μάχες ενάντια σε κάθε λογική και πρακτική που υποσκάπτει τα θεμέλια της παγκόσμιας προσπάθειας. Αυτές τις μάχες είμαστε υποχρεωμένοι να τις κερδίσουμε αν θέλουμε να κρατήσουμε ζωντανό το όνειρο για έναν καλύτερο κόσμο.

Η δική μας μάχη, όσων μας έτυχε να ζούμε στην περιοχή της Λάρισας, είναι αυτή ενάντια στη χρήση του πετ-κοκ ως καυσίμου από βιομηχανίες της περιοχής. Χρήση που με σκανδαλώδη τρόπο επιτράπηκε από τον άλλοτε υπουργό δημοσίων έργων Γιώργο Σουφλιά, πριν από πέντε χρόνια και που επεκτείνεται επικίνδυνα στο Νομό αλλά και στην υπόλοιπη χώρα. Δεν γνωρίζω πόσα κεραμοποιία ανά την Ελλάδα χρησιμοποιούν σήμερα το απόβλητο αυτό της πετρελαϊκής βιομηχανίας σαν καύσιμο. Γνωρίζω όμως ότι η ηγεσία του νεοσύστατου υπουργείου περιβάλλοντος θα πρέπει να ασχοληθεί σοβαρά με το ζήτημα, υλοποιώντας και την από το 2007 δέσμευση του πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου για απαγόρευση της χρήσης του pet-coke, τουλάχιστον στα κεραμοποιία.

Ντόμινο ή χιονοστιβάδα;

Το παρακάτω κείμενο γράφτηκε στις 26 Ιουλίου του 2007. Πρίν από τις καταστρεπτικές πυρκαγιές του 2007. Παραμένει όμως θλιβερά επίκαιρο. Ας το θυμηθούμε σήμερα, στα πλαίσια της ημέρας δράσης των blogs για την κλιματική αλλαγή και ας πιέσουμε τους πολιτικούς για άμεσα μέτρα.

Αν υποθέσουμε ότι η κλιματική αλλαγή είναι πραγματικότητα - και όλα δείχνουν πως είναι - τότε οι εξελίξεις και τα φαινόμενα που αυτή προκαλεί δεν περιγράφονται με την λέξη «ντόμινο» όσο ίσως με την λέξη «χιονοστιβάδα» ή οτιδήποτε πιο χαοτικό και ταχύτερο. Για παράδειγμα, αν υποθέσουμε ότι οι εκτεταμένες πυρκαγιές στην περιοχή της Μεσογείου είναι αποτέλεσμα της αύξησης της μέσης θερμοκρασίας της περιοχής και της παρατεταμένης λειψυδρίας, τότε η καταστροφή των δασών επιτείνει έντονα το ίδιο το φαινόμενο που την προκάλεσε. Φέρνει δηλαδή περισσότερη ανομβρία, περαιτέρω αύξηση της θερμοκρασίας και γρηγορότερη επέλευση των κλιματικών αλλαγών. Όχι όμως με την μορφή της προβλέψιμης πορείας και εξέλιξης του φαινομένου που θα μπορούσε να περιγραφεί βήμα προς βήμα αλλά με τη χαοτική, ανεξέλεγκτη και απρόβλεπτη εξέλιξη άλλων φαινομένων.

Δεν υπάρχει μαθηματικό μοντέλο που να δέχεται και να συνυπολογίζει τόσες μεταβλητές, μη μετρήσιμες ή μη προβλέψιμες παραμέτρους, με τόσο πολύπλοκες αλληλεπιδράσεις και αλληλεξαρτήσεις. Δεν υπάρχει λογισμικό τέτοιων δυνατοτήτων ούτε υπολογιστής τέτοιας υπολογιστικής δύναμης ώστε να προβλέψει με ακρίβεια αυτή την εξέλιξη. Ίσως μόνο νύξεις μπορούμε να κάνουμε όλοι μας. Απαισιόδοξες ή λιγότερο απαισιόδοξες. Δυστυχώς, στο κομμάτι της πρόβλεψης, είμαστε αναγκασμένοι να στεκόμαστε αμήχανοι και να παρακολουθούμε το φαινόμενο εν εξελίξει. Η φύση δεν παύει ποτέ να μας εκπλήσσει.
Είναι σίγουρο ότι ο πλανήτης θα βρει σημείο ισορροπίας. Είναι σίγουρο επίσης ότι στην αναζήτηση αυτού του σημείου λογαριάζει ελάχιστα την ύπαρξη του ανθρώπου όσο κι αν η υπεροπτική μας συλλογική συνείδηση συγχέει το μέλλον του πλανήτη με το μέλλον της ανθρωπότητας ή ταυτίζει τις έννοιες «πλανήτης» και «ανθρωπότητα». Δεν ξέρουμε πόσο σύντομα θα βρεθεί αυτό το σημείο ισορροπίας. Ίσως και να μην ενδιαφέρει. Ίσως αυτό που ενδιαφέρει αυτή τη στιγμή είναι να δούμε αν μπορούμε να μετριάσουμε τα αποτελέσματα των εξελίξεων, αν μπορούμε να τις προλάβουμε (αν και έχω σοβαρές πλέον επιφυλάξεις γι' αυτό). Ίσως αυτό που ενδιαφέρει είναι το πόσο έτοιμοι είμαστε τόσο για τις ίδιες τις εξελίξεις όσο και για την επόμενη μέρα.
Στην αναζήτηση αυτής της «ετοιμότητας» θα πρέπει να αλλάξουμε την κλίμακα σκέψης μας. Το «τοπικό» θα πρέπει να αντικατασταθεί από το «παγκόσμιο».
Σήμερα, τι κάνουμε όμως σήμερα;
Απαιτείται μια ριζική αναθεώρηση των εννοιών «ανάπτυξη» και «περιβαλλοντική πολιτική». Ιδέες ανάπτυξης που γεννήθηκαν μόλις την προηγούμενη δεκαετία είναι πια τραγικά παρωχημένες. Αν, για παράδειγμα, στις αρχές του '90 κάποιοι συνέδεαν την οικονομική ανάπτυξη της χώρας με τον τουρισμό και την εκμετάλλευση της φυσικής ομορφιάς, και στο σχεδιασμό τους περιλάμβαναν και την «αξιοποίηση άχρηστων δασικών εκτάσεων», σήμερα μας κάνουν να γελάμε θλιμμένα. Γιατί σε συνθήκες παρόμοιες με αυτές της βόρειας Αφρικής, όλα αυτά ηχούν αστεία. Γιατί αυτές οι ιδέες πλέον μυρίζουν αρπαχτές κι όχι ανάπτυξη. Αν κάποτε μετρούσαμε τους ελεύθερους χώρους με συντελεστές δόμησης, πλέον θα πρέπει να τους μετράμε με συντελεστές φυτοκάλυψης. Αν μέχρι τώρα υπολογίζαμε το ποσοστό των αρδευόμενων εκτάσεων, πλέον θα πρέπει να μετράμε το ποσοστό των δυνητικά καλλιεργήσιμων. Αν μέχρι σήμερα υπολογίζαμε την επίδραση της εισαγωγής ορυκτών καυσίμων για παραγωγή ενέργειας στο ενεργειακό μας ισοζύγιο, τώρα θα πρέπει να υπολογίζουμε αν και πόσες μορφές ανανεώσιμων πηγών μπορούμε ακόμη να εκμεταλλευτούμε.
Δυστυχώς, αναλώσαμε πολύτιμο χρόνο συζητώντας αν και σε ποια έκταση θα πρέπει να εφαρμόσουμε φιλοπεριβαλλοντικές πολιτικές. Τώρα, δεν υπάρχει πλέον καιρός για συζητήσεις. Τώρα δεν υπάρχει πλέον καιρός για συμβιβασμούς ανάμεσα στην ανάπτυξη και στο περιβάλλον. Τώρα είναι καιρός για άμεσες και καίριες δράσεις. Τέλος οι συζητήσεις για τη διαχείριση των δασών. Τέλος οι συζητήσεις για τη διαχείριση των νερών. Τέλος οι συζητήσεις για το ποσοστό των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Τέλος στην τσιγκουνιά για φιλοπεριβαλλοντικές επενδύσεις. Τώρα είναι η ώρα για δράσεις.