Πέμπτη 13 Ιουνίου 2013

Το φλος του Αντωνη

Κοντεύει χρόνος από τις εκλογές του Ιούνη του 2012 και τα πάντα μοιάζουν να είναι σε τέλμα. Από τις πάμπολλες αλλαγές που έπρεπε να γίνουν ποιες έγιναν; Θυμίζω ενδεικτικά: ταχύτητα στην απονομή δικαιοσύνης, μείωση της γραφειοκρατίας, διαφάνεια, επιτάχυνση και εξορθολογισμός του τρόπου αδειοδοτήσεων, περιορισμός του κράτους (να μην συγχέεται με την συρρίκνωση του δημόσιου τομέα), αντιμετώπιση μονοπωλιακών καταστάσεων, μείωση δαπανών στην υγεία.
Θα πει κάποιος ότι είναι δύσκολα θέματα. Θα απαντήσω ότι αυτό το ακούω τέσσερα χρόνια. Μπούκωσα. Το μόνο εύκολο τελικά σε αυτή τη χώρα είναι οι μειώσεις μισθών, οι απολύσεις στον ιδιωτικό τομέα και η διαρκής υπερφορολόγηση;
Τοποθετήθηκαν Υπουργοί για να επιτελέσουν συγκεκριμένο έργο, όχι για να μερεμετίσουν το ερείπιο. Θα ήθελα λοιπόν να δω έναν υπουργό να βγαίνει στο γυαλί και να λέει: ολοκληρώσαμε αυτό το πρότζεκτ και αναμένουμε ετούτο το αποτέλεσμα.
Αντ' αυτού, καλλιεργήθηκε ένα ψεύτικο κλίμα ότι όλα πάνε καλά, ότι οι θυσίες έπιασαν ήδη τόπο, ότι, να, μας λένε μπράβο, ότι θα μας βοηθήσουν λίγο ακόμα και ξεφύγαμε οριστικά. Ένα κλίμα που ευνοεί την ήσσονα προσπάθεια αλλά εγκυμονεί κινδύνους. Αν δεν καταφέρεις να «πνίξεις» τη φωτιά με τα ξερόκλαδα, το αποτέλεσμα θα είναι μια μεγαλύτερη φωτιά.
Όταν οι μυωπικές προβλέψεις διαψεύστηκαν, όταν τα λεφτά από τις πωλήσεις δεν ήρθαν, τότε αποκαλύφθηκε η έλλειψη σχεδίου. Από πού θα αντλούσαν τα χρήματα που δεν ήρθαν από τις ιδιωτικοποιήσεις; Πως θα καλυπτόταν οι στόχοι στον προϋπολογισμό; Ποιος θα αναλάμβανε την ευθύνη ανακοίνωσης νέων μέτρων;
Ο Σαμαράς σκέφτηκε τη θέση του σε μια πιθανή πρόωρη προσφυγή στις κάλπες. Τι θα έλεγε στο λαό; Το αντιμνημονιακό χαρτί, το έπαιξε και του βγήκε. Το μνημονιακό το έχει κάψει.
Αυτό που του έκατσε σαν ιδέα ήταν η ΕΡΤ! Θα έστελνε σαφές μήνυμα σε όλο τον συντηρητικό χώρο, θα άγγιζε τις ευαίσθητες χορδές των κεντροδεξιών μεταρρυθμιστών, θα έδειχνε πυγμή και θα αιφνιδίαζε τους μονίμως ζαλισμένους της απέναντι, πλευράς.
Κανείς δεν είχε σε εκτίμηση την ΕΡΤ (μη συγχέετε την ΕΡΤ με τις εκπομπές της), κανείς δεν πλήρωνε την εισφορά ευχάριστα, σε κανέναν δεν άρεσαν οι ονομαστικά υψηλές αμοιβές των συνεργατών της. 
Ήξερε ότι μια εντυπωσιακή κίνηση εκεί, θα συναντούσε έντονες αντιδράσεις και θα ξυπνούσε τα αριστερά αντανακλαστικά των συνεταίρων του στην κυβέρνηση. Αυτό ήθελε. Ήξερε επίσης ότι η πλειοψηφία των ψηφοφόρων θα στεκόταν από αδιάφορα ως θετικά απέναντι στην πρωτοβουλία του. Δεν έπεσε έξω σε τίποτα. 

......

Τώρα, είτε τον ρίξουν είτε όχι, ο Σαμαράς είναι αυτός που προσπαθεί και οι άλλοι αυτοί που τον καθυστερούν.  Τώρα, τις αμφιθυμίες της κυβέρνησης, τις χρεώνονται στο σύνολό τους οι ελάσσονες εταίροι του σχήματος. Τώρα, ένας χρόνος απραξίας, χρεώνεται εξ ολοκλήρου στους άλλους.

Αν δεν πάμε τώρα σε εκλογές, θα απομένει ο χειρισμός της επόμενης αξιολόγησης της Τρόικας. Τότε που θα τεθεί το ζήτημα της κάλυψης της τρύπας που προέκυψε από την μη ευτυχή ολοκλήρωση της ιδιωτικοποίησης της ΔΕΠΑ και της σταθερά επανερχόμενης τρύπας από το χώρο της υγείας και της κοινωνικής πρόνοιας. Μέχρι τότε κάτι θα σκεφτεί ο Σαμαράς και το επιτελείο του. Για τώρα, απολαμβάνουν τα αποτελέσματα της κίνησής τους. 

Τετάρτη 12 Ιουνίου 2013

Κοινωνική Δημοκρατία

Είναι ένα χωριουδάκι χαμένο στα ορεινά Χάσια. Πενήντα κάτοικοι όλοι κι όλοι, γέροι στη συντριπτική τους πλειοψηφία. Ένα λεωφορείο πηγαινοέρχεται από την Καλαμπάκα ως εκεί, δυο φορές την ημέρα. Σχεδόν πάντα άδειο. Τις καθημερινές, τρεις επιβάτες είναι μόνιμοι. Μαθητές γυμνασίου, κατεβαίνουν στην πόλη, στο κοντινότερο σχολείο. Συνοδεύονται περιστασιακά από έναν ή περισσότερους που κατεβαίνουν στους γιατρούς, στην τράπεζα, στην αγορά. Τα Σαββατοκύριακα τα δρομολόγια σταματούν.

Το κράτος πληρώνει στο ΚΤΕΛ ένα σημαντικό ποσό κάθε μήνα για να κρατήσει ζωντανή αυτή την γραμμή. Δεν είναι απλά ένα δρομολόγιο, είναι ο σωλήνας που τροφοδοτεί με οξυγόνο το χωριό. Αν κοπεί, το χωριό θα σβήσει.

Για να κρατηθεί ζωντανή η γραμμή, για να κρατηθεί ζωντανό το χωριό πληρώνουμε, μέσω της φορολογίας, όλοι εμείς. Λιγότερο από όλους, μπορεί και καθόλου, πληρώνουν οι κάτοικοι του χωριού. Αυτό σημαίνει όμως «κοινωνία»: να στηρίζει το σύνολο όλα τα επί μέρους μέλη του. Η κοινωνία δεν παρέχει τις υπηρεσίες της ανάλογα με το ποσό που πληρώνει ο κάθε πολίτης, γι αυτό δεν κάνει προαιρετική την φορολόγηση. Την κάνει όμως αναλογική ώστε να είναι το δυνατό δικαιότερη. Όπως ακριβώς συμβαίνει με τους νόμους: δεν είναι προαιρετική η ισχύς τους.

Προσωπικά, αν είχα την ευχέρεια, θα έδινα επιπλέον χρήματα ώστε τέτοιες γραμμές – άγονες γραμμές νησιών, γραμμές λεοφωρείων ΚΤΕΛ που αγκομαχούν σε ορεινούς φιδογυριστούς δρόμους, να μην σβήσουν ποτέ. Αυτό όμως είναι αλληλεγγύη. Το άλλο, είναι οργανικό κομμάτι της "κοινωνίας".

Δεν θέλω να σβήσουν αυτές οι γραμμές. Ακόμα κι αν ήταν μόνο οι μαθητές οι επιβάτες. Αξίζουν τα χρήματα.


Υ.Γ. Στο χωριό που έχω υπόψη, οι μαθητές είναι Αλβανοί. Μετανάστες. Μπορεί λαθραίοι, μπορεί νόμιμοι, σίγουρα υπέροχοι. Τις σπουδές τους πληρώνουν και οι χρσαβγίτες. Αυτή είναι η γλυκιά εκδίκηση της Δημοκρατίας. Αυτή η Δημοκρατία με κάνει να νοιώθω περήφανος. 

Κυριακή 2 Ιουνίου 2013

Οι άγνωστες "Σκουριές"

Λίμνη τυρογάλακτος στην περιοχή Φαλάνης, Λάρισας
Γι’ αυτά δεν θα γράφουν επί μέρες οι εφημερίδες και δεν θα γυριστούν τηλεοπτικές εκπομπές, ντοκιμαντέρ και συζητήσεις. Δεν θα πέσουν μολότοφ, δεν θα κινητοποιηθούν ΜΑΤ και δεν θα εκδράμουν διαδηλωτές από κάθε γωνιά της Ελλάδος. Δεν θα γίνουν πολυσέλιδα αφιερώματα σε περιοδικές εκδόσεις ούτε θα αναδειχθούν λαϊκοί ήρωες. Δεν θα αποκλειστούν δρόμοι, δεν θα καούν λάστιχα, δεν θα ονομασθούν χωριά «Γαλατικά». Δεν θα ξεσηκωθούν αγανακτισμένοι οικολόγοι, δεν θα ξεσπαθώσουν επαγγελματίες της διαμαρτυρίας, δεν θα διχασθεί η επιστημονική και ακαδημαϊκή κοινότητα ούτε θα απασχολήσουν διχαστικά τοπικές κοινωνίες που αβαντάρονται πολιτικά από κόμματα και επαγγελματίες ακτιβιστές.
Κι όμως, τα νερά – υπόγεια, επιφανειακά, γλυκά, αλμυρά – κινδυνεύουν εξίσου, επικερδείς δραστηριότητες, όπως ο τουρισμός, πλήττονται, το κράτος δεν έχει κάποιο άμεσο όφελος, οι τοπικές κοινωνίες δεν ερωτήθηκαν ποτέ, η υγεία δεν προστατεύεται και οι υγειονομικοί κανόνες δεν τηρούνται. Κι όμως το φυσικό περιβάλλον δέχεται βαρύτατα και συνεχή πλήγματα.
Δεν γίνεται λόγος για μια ή δύο ή τρεις περιπτώσεις. Ούτε καν για μερικές δεκάδες. Δεν περιορίζονται γεωγραφικά σε μια περιοχή και έχουν επίσης εθνική σημασία. Απλώνονται από άκρη σε άκρη στην Ελλάδα και ρυπαίνουν παντού.
Που συμβαίνουν αυτά; Δίπλα μας. Περισσότερα από τρεις χιλιάδες ελαιοτριβεία, ελαιουργεία και τυροκομεία σε κάθε γωνία της Ελλάδας, σε βουνά, πεδιάδες και ακτές αποθέτουν τα σχεδόν ανεπεξέργαστα απόβλητά τους σε ρέματα, ποτάμια, λίμνες και θάλασσες, στο έδαφος, σε σκάμματα, σε πηγάδια και γεωτρήσεις. Τόνοι ρυπαντικού φορτίου και ελαίων δεσμεύουν οξυγόνο, σαπίζουν και όζουν, προκαλούν ευτροφισμό και αργό θάνατο οικοσυστημάτων, κάνουν αβίωτο τον βίο περιοίκων, ξεραίνουν καλλιέργειες, δηλητηριάζουν το χώμα, ρυπαίνουν υπόγειους υδροφορείς και προκαλούν έμμεσα ανυπολόγιστες οικονομικές καταστροφές.
Γιατί αλήθεια; Γιατί συμβαίνει από την μια και γιατί σιωπούν αιδημόνως οι πάντες από την άλλη;
Η αλήθεια είναι ότι πάρα πολλές από τις χιλιάδες αυτές παραγωγικές μονάδες, διαθέτουν εξοπλισμό επεξεργασίας αποβλήτων. Η αλήθεια επίσης είναι ότι η συντριπτική πλειοψηφία του εξοπλισμού αυτού αδυνατεί να επεξεργαστεί τα απόβλητα όπως η νομοθεσία, οι διεθνείς συμβάσεις και η άδεια λειτουργίας της κάθε μονάδας επιτάσσει. Με απλά λόγια, πολλά από τα ελαιοτριβεία ή τυροκομεία, διαθέτουν εγκαταστάσεις επεξεργασίας αποβλήτων οι οποίες δεν λειτουργούν. Εγκαταστάσεις για τις οποίες ξόδεψαν δεκάδες ίσως και εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ.
Τα παράλογα δεν τελειώνουν εδώ. Αντίθετα γίνονται περισσότερα και περισσότερο παράλογα. Οι μελετητές, οι υπηρεσίες αδειοδότησης και οι κατασκευαστές των εγκαταστάσεων γνωρίζουν ότι αυτό που μελετούν, αδειοδοτούν, κατασκευάζουν δεν πρόκειται να δουλέψει. Δέχονται όμως να παίξουν το ρόλο τους σε ένα θέατρο. Και το κάνουν επ’ αμοιβή. Όχι για ψίχουλα, όχι. Πληρώνονται αδρά ώστε να κατασκευάσουν κάτι άχρηστο. Θα πληρώνατε ποτέ για ένα ψυγείο που δεν ψύχει; Για έναν φούρνο που δεν ψήνει; Παράλογη ερώτηση αλλά σε παράλογες εποχές ζούμε.
Γιατί συμβαίνει αυτό; Παλιότερα υπήρχε η άποψη ότι έτσι είναι. Ότι δεν υπάρχει λύση. Ότι το τυρόγαλο και ο κατσίγαρος (το απόβλητο των τυροκομείων και των ελαιοτριβείων αντίστοιχα) δεν αποδομούνται, ότι το μικρό μέγεθος των εγκαταστάσεων και η εποχικότητα των δραστηριοτήτων έχουν ως τίμημα την ρύπανση.
Τίποτα χειρότερο από μια μικρή αλήθεια τυλιγμένη σε ένα τεράστιο ψέμα. Είναι αλήθεια ότι το μέγεθος και η εποχικότητα είναι ανασταλτικοί παράγοντες αλλά σαφώς όχι απαγορευτικοί. Γιατί τότε επικρατεί το ψέμα; Γιατί η πολιτεία και οι πολίτες ανέχονται περισσότερες από 3.000 σημειακές πηγές έντονης ρύπανσης σε όλη τη χώρα;
Διότι γύρω από αυτά τα τρεις χιλιάδες και πλέον σημεία έχει στηθεί ένα πλέγμα διαπλοκής ανάμεσα σε πολιτικούς, ανθρώπους της αυτοδιοίκησης, υπηρεσιακούς παράγοντες, επαγγελματικούς συλλόγους, πανεπιστημιακούς κύκλους, επιχειρηματίες. Ένα σύστημα το οποίο αυτοσυντηρείται και αναπαράγεται στην πλάτη της κοινωνίας. Μιας κοινωνίας η οποία αδυνατεί να αντιδράσει επειδή δεν γνωρίζει τον τρόπο, επειδή άγεται και φέρεται από επιτήδειους οι οποίοι της παρουσιάζουν το έλασσον ως μείζον και αντίστροφα, ανάλογα με τα συμφέροντα που ο καθένας από τους διαμορφωτές άποψης υπηρετεί. Μιας κοινωνίας που εκπαιδεύεται ώστε να καταναλώνει τα εύκολα και να προσπερνά τα σοβαρά.
Ας αποφασίσουμε να βάλουμε ένα τέλος ΚΑΙ σε αυτόν τον παραλογισμό. Μια οριστική και αμετάκλητη τελεία με απλές αποφάσεις οι οποίες θα έχουν στόχο όχι τη διασπάθιση ευρωπαϊκών κονδυλίων αλλά την επίλυση προβλημάτων.