Δε βαριέσαι...

Άκουσα κάποτε, αρκετά χρόνια πριν την παρακάτω ιστορία: Κάποια κυρία ταξίδευε με το αεροπλάνο από Αθήνα για Θεσσαλονίκη προκειμένου να μεταβεί σε πόλη της Βόρειας Ελλάδας να μιλήσει σε σεμινάριο υγιεινής και ασφάλειας σε χώρους εργασίας. Αφού το αεροπλάνο προσγειώθηκε και την ώρα που το όχημα με την σκάλα πλησίαζε, έριξε μια ματιά έξω. Ο οδηγός του οχήματος προσπαθούσε να προστατευθεί από τον θόρυβο των κινητήρων που ακόμα δούλευαν, κλείνοντας με το αριστερό του χέρι και τον δεξιό ώμο του τα αυτιά του, ενώ ταυτόχρονα μανουβράριζε τη σκάλα με το άλλο χέρι και το γόνατο. Ούτε λόγος για κράνος και ωτοασπίδες. Η γυναίκα, έχασε με μιας κάθε όρεξη. «Δεν υπάρχει σωτηρία» μονολόγησε, και για λίγο πέρασε από το νου της να μην πάει στο σεμινάριο.

Ας το δεχτούμε: στην χώρα μας δεν υπάρχει η κουλτούρα της πρόληψης και της ασφάλειας. Δεν καλλιεργήθηκε ποτέ και από κανέναν η προνοητικότητα, γι’ αυτό όταν συμβαίνει την εξαίρουμε: επειδή είναι εξαίρεση.  Έχουμε ως λαός μια ιδιαίτερη έφεση στο να «πέφτουμε από τα σύννεφα» κάθε φορά που συμβαίνει κάτι παρά να κάνουμε οτιδήποτε για να το προλάβουμε. Η στάση ζωής αυτή είναι τόσο βαθιά ριζωμένη ώστε κανείς την αναγνωρίζει σε καθημερινές εκφράσεις όπως «έλα μωρέ τώρα», «δε βαριέσαι», «δεν πρόκειται να συμβεί».

Πάνω σ’ αυτή την κουλτούρα στήνεται η ελληνική οικονομία δεκαετίες τώρα. Πρόσφατο παράδειγμα, η κατάσταση στο χώρο της οικιακής θέρμανσης μετά την διαρροή για επικείμενη εξίσωση στο φόρο πετρελαίου κίνησης και θέρμανσης. Πρώτα αφέθηκε η αγορά να γεμίσει με αμφίβολης ποιότητας καυστήρες βιομάζας ή ανοιχτές εστίες θέρμανσης (τζάκια) και μετά αποφασίσθηκε να τεθούν προδιαγραφές και όροι στην κατασκευή ή στην εισαγωγή εξοπλισμού ή καυσίμου. Ακόμα και τότε, κανείς δεν προνόησε πως και ποιος θα ελέγξει την εφαρμογή των αποφάσεων που έχουν ληφθεί.

Όταν, ύστερα από μερικά χρόνια, θα έχει ξεκαθαρίσει και αυτό, οι ελεγκτές θα βρεθούν αντιμέτωποι με μια παγιωμένη κατάσταση στα όρια της νομιμότητας και η εφαρμογή του νόμου θα απαιτήσει ένα κόστος (πολιτικό, κοινωνικό, οικονομικό) το οποίο κανείς δεν θα είναι πρόθυμος να επωμιστεί. Διότι όποιος απαιτήσει από μερικές δεκάδες χιλιάδες πολίτες να αλλάξουν την σιδερένια σωλήνα που τοποθέτησαν στο σαλόνι τους και που ο έξυπνος πωλητής τους την πάσαρε για οικονομικό καυστήρα βιομάζας, μάλλον θα εισπράξει την οργή τους και θα έχουν απόλυτο δίκιο.

Οι θέσεις ευθύνης, θα έπρεπε να το γνωρίζουν αυτό όσοι ασχολούνται με την πολιτική, απαιτούν προνοητικότητα και συνολική αντιμετώπιση κάθε προβλήματος. Γι’ αυτό ονομάζονται έτσι. Δεν τις αναλαμβάνει κανείς απλά για να πλουτίσει το βιογραφικό του. Οι κάτοχοι των θέσεων ευθύνης είναι υπεύθυνοι για τις πράξεις τους και τις παραλείψεις τους. Ειδικά για αυτές. Και γι’ αυτές οφείλουν να απολογούνται.

Υ.Γ. Χωρίς να θεωρώ άκυρη ή άκαιρη την θέση που πολλοί θα εκφράσουν: «καλή η κριτική, αλλά τώρα τι κάνουμε;» έχω να τους πω ότι σε καμιά περίπτωση το τι κάνουμε από εδώ και πέρα δεν μπορεί να λειτουργήσει σαν καθαρτήριο αυτών που θα έπρεπε να έχουν κάνει κάτι χθες αλλά δεν το έκαναν. Για να απαντηθεί μάλιστα όπως πρέπει το ερώτημα, θα πρότεινα να ξεκινήσουμε με το να στείλουμε σπίτι τους όσους μπορούσαν να κάνουν κάτι εγκαίρως και δεν το έκαναν.