Εξοικονομώντας Χρήματα για την Υγεία

Αν κάθε νοσοκομείο της Ελλάδας επανεπεξεργαζόταν το 20% των ιατρικού εξοπλισμού που χαρακτηρίζεται ως μιας χρήσης, το σύστημα της υγειονομικής περίθαλψης και κοινωνικής ασφάλισης θα εξοικονομούσε περισσότερο από διακόσια εκατομμύρια ευρώ ετησίως. Τα χρήματα αυτά θα μπορούσε να διατεθούν στην αγορά φαρμάκων, την ενίσχυση ταμείων, την εξυγίανση των οικονομικών των νοσοκομείων.

Τι είναι όμως η επανεπεξεργασία; Είναι το σύνολο των διαδικασιών που μπορούν να καταστήσουν ένα χρησιμοποιημένο υλικό, ή ένα υλικό που απλά έχει βγει από την συσκευασία του, ικανό να ξαναχρησιμοποιηθεί από άποψη καθαριότητας και λειτουργικότητας. Η επανεπεξεργασία μπορεί να γίνει εντός της μονάδας υγείας ή σε εξειδικευμένες και αδειοδοτημένες μονάδες. Ο δεύτερος τρόπος είναι, σαφώς ασφαλέστερος και ευκολότερα ελεγξιμός σε κεντρικό επίπεδο.

Ένα υλικό θεωρείται ότι έχει επανεπεξεργαστεί και είναι έτοιμο προς χρήση όταν έχει καθαριστεί με λεπτομέρεια και έχει ελεγχθεί σχολαστικά η λειτουργικότητά του. Αυτό σημαίνει ότι έχουν απομακρυνθεί ρύποι, ιστοί, εκκρίσεις και ότι λειτουργεί απολύτως σύμφωνα με τις προδιαγραφές του. Για να γίνει κατανοητό το επίπεδο της καθαριότητας, αποστειρωμένο ένα εργαλείο θεωρείται όταν η πιθανότητα να βρεθεί ένας μικροοργανισμός πάνω του είναι μικρότερη από μια στο εκατομμύριο. Μια τέτοια πιθανότητα ανταποκρίνεται πλήρως στις αυστηρότερες διεθνείς προδιαγραφές ασφάλειας.

Η επανεπεξεργασία έχει κι ένα ακόμη, παράπλευρο έσοδο από την μείωση των προς διάθεση νοσοκομειακών αποβλήτων. Το κέρδος αυτό δεν μπορεί να αποτιμηθεί προς το παρόν αλλά πιθανολογείται ότι είναι σημαντικό.

Τι εμποδίζει τα νοσοκομεία να επανεπεξεργαστούν τα υλικά μιας χρήσης; Πρώτα και πάνω από όλα η άγνοια. Πριν πούμε οτιδήποτε άλλο, ας τονίσουμε ότι πολλές φορές ο χαρακτηρισμός μιας συσκευής ως μιας χρήσης είναι απλά μια απόφαση που έχει να κάνει με το μάρκετιγκ και όχι με λόγους ουσίας. Αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός ότι πολλά προϊόντα έχουν αλλάξει κατηγορία (μιας – πολλαπλών χρήσεων) με απόφαση της εταιρείας κατασκευής, χωρίς να αλλάξει σε τίποτα το ίδιο το προϊόν. Κατά δεύτερο, οι διαδικασίες που ακολουθούνται σε εγκαταστάσεις επανεπεξεργασίας είναι αυστηρές, πολλαπλά πιστοποιημένες και σχολαστικά ελεγχόμενες σε κάθε επί μέρους στάδιο. Οι πιθανότητες πρόκλησης ζημιάς σε ασθενείς ή μηχανήματα είναι πολλές φορές μικρότερες από αυτές ενός καινούργιου υλικού. Για το λόγο αυτό, οι εταιρείες επανεπεξεργασίας ασφαλίζουν τον πελάτη τους, το νοσηλευτικό ίδρυμα εν προκειμένω, με πολύ υψηλές αποζημιώσεις της τάξης των δέκα εκατομμυρίων ευρώ ανά περίπτωση.

Ένα ακόμη που θα πρέπει να γνωρίζει κανείς είναι ότι οι διαδικασίες ελέγχου των εταιρειών επανεπεξεργασίας υλικών και συσκευών είναι ισοδύναμες ή και αυστηρότερες από αυτές ενός κατασκευαστή. Στόχος είναι το προϊόν που φτάνει σε ένα νοσοκομείο να είναι ακριβώς ισοδύναμο ενός καινούργιου. Εδώ θα πρέπει να τονιστεί ότι κάθε κλινική κάθε νοσηλευτικού ιδρύματος, επαναχρησιμοποιεί τα δικά της και μόνο αυτά υλικά. Δηλαδή, κανένας δεν λαμβάνει υλικά κάποιου άλλου που καθαρίστηκαν αλλά αποκλειστικά και μόνο τα δικά του.

Επίσης, η αντίσταση των εταιρειών κατασκευής ή αντιπροσώπευσης κατασκευαστικών οίκων της αλλοδαπής στην προοπτική γενικευμένης υιοθέτησης της πρακτικής της επανεπεξεργασίας, είναι πολύ μεγάλη. Το γεγονός αυτό είναι κατανοητό, αν σκεφθεί κανείς ότι μιλάμε για τζίρους της τάξεως των δισεκατομμυρίων ευρώ.

Τέλος, η μη ύπαρξη νομοθετικού πλαισίου που να απαγορεύει ή να επιτρέπει την επαναχρησιμοποίηση λειτουργεί ανασταλτικά, καθώς η ευθυνοφοβία των παντός είδους διορισμένων διοικήσεων είναι γνωστή και εν πολλοίς δικαιολογημένη. Το σκηνικό γίνεται περισσότερο θολό από το γεγονός ότι δεν υπάρχει ενιαία Ευρωπαϊκή αντιμετώπιση του προβλήματος, αν και προβλέπεται σύντομα να ενταχθεί η επανεπεξεργασία στις βέλτιστες διαθέσιμες τεχνικές, αν κανείς κρίνει από τις εισηγήσεις και τα draft papers.

Σε κάθε περίπτωση και με δεδομένη την οικονομική κατάσταση της χώρας γενικά αλλά και του χώρου της υγείας ειδικότερα, η επανεπεξεργασία θα έπρεπε να είναι ήδη μέθοδος επιλογής σε κέντρικό επίπεδο, όπως και η γενικευμένη και αποκλειστική χρήση πιστοποιημένων και ελεγμένων γενόσημων φαρμάκων..