Tsipras ante portas

Θεωρούσα ανόητους ή κομματικά εμπαθείς όσους, στις αρχές του 2010 ρωτούσαν μετ’ επιτάσεως τους τότε πρωθυπουργό και υπουργό οικονομικών, αν θα προσφεύγαμε στο ΔΝΤ για την αντιμετώπιση του χρέους. Όχι τους δημοσιογράφους. Αυτοί ήλπιζαν σε κάποια γκάφα των ερωτώμενων ή έστω σε ένα σήκωμα του φρυδιού, έναν δισταγμό στην εκφορά του λόγου για να «στήσουν» ρεπορτάζ - βόμβα. Όχι αυτούς. Θεωρούσα ανόητους τους πολιτικούς ή τους πολίτες που το έκαναν. Εάν ο τότε πρωθυπουργός άφηνε ανοιχτό ένα τέτοιο ενδεχόμενο, θα το έκανε γεγονός γρηγορότερα και με δυσμενέστερους όρους. Θεωρώ διπλά εμπαθείς (και πολλαπλά επικίνδυνους για το μέλλον μας) όσους χαρακτηρίζουν ως ψεύτες τους Παπανδρέου και Παπακωνσταντίνου επειδή ακριβώς τότε διαβεβαίωναν ότι δεν θα προσφύγουμε στο ΔΝΤ και ότι αυτό είναι καταστροφή. Αν δεν ήταν ψεύτες, θα ήταν εγκληματίες.

Το ίδιο πολιτικά εμπαθείς είναι όσοι ρωτούν σήμερα εκπροσώπους του ΣΥΡΙΖΑ τι θα κάνουν σε περίπτωση που η Ε.Ε. αρνηθεί να καθίσει στο τραπέζι των συζητήσεων για μια εκ βάθρων αλλαγή της δανειακής σύμβασης και μια άλλη αντιμετώπιση του συνόλου των θεμάτων που συναποτελούν την ελληνική κρίση χρέους.

Εξηγούμαι, δεν θεωρώ καν λύση στα προβλήματα του τόπου μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Πόσο μάλλον αξιόπιστη. Οφείλω όμως να βλέπω τα πράγματα ψύχραιμα.  

Όσοι παρακολουθούσαν τον ΣΥΡΙΖΑ έστω και από κάποια απόσταση, μπορούν να βεβαιώσουν ότι δεν είναι πλέον ο ίδιος. Αναγκάζεται να προσαρμοστεί σε μια πραγματικότητα την οποία κανείς στην Κουμουνδούρου δεν νομίζω να περίμενε. Η προοπτική συμμετοχής σε κάποιο κυβερνητικό σχήμα ή ακόμα και αυτή του ρόλου της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ωσάν ιστορικός ελκυστήρας, τραβά τον ΣΥΡΙΖΑ στην μεριά των κομμάτων εξουσίας και στην ανάγκη διαμόρφωσης δυνητικά κυβερνητικών προτάσεων. Δεν είναι μια εύκολη διαδικασία. Τουλάχιστον όχι για όλους. Πολλές από τις συνιστώσες δεν έχουν λόγο συστράτευσης με ένα κυβερνητικό κόμμα, καθώς μπορεί να υπάρξουν μόνον ως φορείς διαμαρτυρίας. Άλλες πάλι, θεωρούν ακόμα και τη συμμετοχή στις εκλογές ως μικροαστικό συμβιβασμό αλλά αδυνατούν να αρθρώσουν αντίρρηση αν δεν καταφέρουν πρώτα μα θέσουν ξανά σε λειτουργία την κάτω σιαγώνα τους, η οποία παραμένει πεσμένη στη θέα εδράνων του κοινοβουλίου.

Η μετεξέλιξη αυτή του ΣΥΡΙΖΑ ήταν δύσκολο να επιτευχθεί τόσο γρήγορα χωρίς την επιστράτευση έμπειρων και πρόθυμων να βοηθήσουν κομματικών στελεχών από το χώρο του ΠΑΣΟΚ. Η συνύπαρξη αυτή δεν προϋποθέτει και την ιδεολογική όσμωση αλλά δεν μπορεί να την αποκλείσει ούτε να την ελέγξει, αν αρχίσει. Το να ισχυριστεί κανείς ότι ο ΣΥΡΙΖΑ ταυτίζεται πλέον με το λεγόμενο ιστορικό ΠΑΣΟΚ, είναι λάθος. Άλλο τόσο λάθος είναι, από την άλλη, να επιμένουν μερικοί ότι τίποτα δεν έχει αλλάξει τον τελευταίο χρόνο στο κόμμα του Τσίπρα, του αδίστακτου αυτού νεαρού πολιτικού.

Ποιο είναι το κυβερνητικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, τώρα; Μικρή σημασία έχει. Όχι γιατί δεν αξίζει τον κόπο να το αναλύσει κανείς. Κάθε άλλο. Έχει μικρή σημασία διότι στηρίζεται στην επιτυχία ή μη μιας φιλόδοξης μπλόφας. Αυτής της καταγγελίας του μνημονίου. Δεν έχουν χάσει τα μυαλά τους στο ΣΥΡΙΖΑ. Παρά τις διαφορετικές φωνές, παρά τις αντιρρήσεις ορισμένων συνιστωσών, έχουν δομήσει τις προτάσεις τους με την παραδοχή ότι η μπλόφα τους θα πετύχει. Έχουν επίσης έτοιμο το σχέδιο της ταχείας οπισθοχώρησης εάν παρ’ ελπίδα η μπλόφα τους σκάσει σαν σαπουνόφουσκα. Αν δηλαδή η Ευρώπη αρνηθεί κάθε συζήτηση και προβεί σε κινήσεις οι οποίες θα ρίχνουν την Ελλάδα στο καναβάτσο, οι του ΣΥΡΙΖΑ ελπίζουν ότι θα προλάβουν να ρίξουν πετσέτα στο ρινγκ και να συμμορφωθούν. Έχουν έτοιμη και την θεωρητική επένδυση της αναδίπλωσης. Θα ήταν όμως ανόητοι και επικίνδυνοι αν φανέρωναν από τώρα την μπλόφα τους.

Έχουν γραφτεί πάμπολλες αναλύσεις για το τι θα συμβεί αν η μπλόφα «δεν κάτσει». Καταστροφές, λιμοί, καταποντισμοί. Τα περισσότερα από αυτά ισχύουν σε περίπτωση που ο διαιτητής ή ο αντίπαλος δεν δει την πετσέτα στο ρινγκ και δώσει το κρίσιμο τελευταίο χτύπημα ώστε να ξεμπερδεύει με τον ενοχλητικό αντίπαλο. Η εμπειρία όμως δείχνει ότι το Ευρωπαϊκό fair play δεν επιτρέπει τέτοιες συμπεριφορές. Άρα, θα έχει χρόνο η Ελλάδα να αναδιπλωθεί και να επανεκκινήσει τις προσπάθειές της από σαφώς μειονεκτικότερη θέση. Τι γίνεται όμως αν η μπλόφα πετύχει; Τι γίνεται αν ο ΣΥΡΙΖΑ καταφέρει μια ουσιαστικότερη επαναδιαπραγμάτευση και της σύμβασης και των όρων αυτής αλλά και του συνολικού ζητήματος του χρέους; Τι γίνεται αν καταφέρει να βάλει μπροστά και κάποιες μεταρρυθμίσεις, όσες η ιδεολογική του προσέγγιση των πραγμάτων του επιτρέπει;

Το τελευταίο είναι ένα πραγματικά ακραίο σενάριο και έχει πολύ μικρές πιθανότητες πραγματοποίησης. Όχι όμως μηδενικές. Αν συμβεί, θα μιλάμε για μια τουλάχιστον σημαντική αλλαγή στην καρδιά της Ευρώπης: ο όρος radikal στα γερμανικά δεν θα είναι ταυτισμένος με κάτι το ακραίο, το εχθρικό, το απειλητικό. Θα μιλάμε επίσης και για μια κατά κράτος ήττα της δεξιάς και των φιλελεύθερων μετριοπαθών δυνάμεων στην Ελλάδα, οι οποίες επέλεξαν την πολιτική της ευθείας πόλωσης στη βάση όχι αρχών και στρατηγικής αλλά τακτικών και ευκαιριακών θέσεων.

Ηρεμήστε όσοι ιδρώσατε. Ηρεμήστε. Πρέπει πρώτα να κερδίσει τις εκλογές...