Η Βιοκεράλ βάζει τρικλοποδιές στο ΥΠΕΚΑ;

Η ραγδαία εξέλιξη των γεγονότων γύρω από την δαιδαλώδη υπόθεση που συνηθίσαμε να ονομάζουμε “πετ-κοκ” ή υπόθεση “Βιοκεράλ”, στη Λάρισα, ανέδειξε μια σειρά προβλημάτων που ταλανίζουν την δημόσια διοίκηση και, κατ' επέκταση, την Ελληνική κοινωνία στο σύνολό της. Προβλήματα που απαντώνται σε κάθε βαθμίδα διοίκησης και είτε έχουν να κάνουν με διαφθορά είτε με αδιαφορία είτε με νοοτροπίες, συμβάλλουν αναλογικά στην τελική εικόνα ενός κράτους χωρίς αρχές, χωρίς συντεταγμένη πορεία, χωρίς συνέχεια. Ενός κράτους σε παράλυση άσχετο αν αυτή είναι πραγματική ή όχι.

Στην υπόθεση της “Βιοκεράλ”, αποκαλύφθηκε με εκκωφαντικό τρόπο μια γύμνια που τρομάζει και μάλιστα σε ένα υπουργείο – κλειδί για την επιτυχία ή μη της αναπτυξιακής πορείας της χώρας όταν και αν αυτή ξεκινήσει. Έγραφα στις 20 Οκτώβρη του 2009, σε μια επιστολή μου προς την υπουργό περιβάλλοντος (η οποία μάλλον ποτέ δεν έφτασε στα χέρια της) :

“...Πέρα από τα μεγάλα θέματα που είναι ανοικτά και που πρέπει άμεσα να αντιμετωπίσετε, έχετε και τον γραφειοκρατικό σκόπελο του οριζόντιου και κάθετου προσδιορισμού των αρμοδιοτήτων, του κτιριακού, των αλληλοεπικαλύψεων με άλλες υπηρεσίες και υπουργεία, του επώδυνου χωρισμού από το σιαμαίο μέχρι πρότινος αδελφάκι των Δημοσίων Έργων κ.λ.π. Ούτε ψύλλος στον κόρφο σας, αν μου επιτρέπετε την έκφραση. Δείχνετε όμως ορεξάτη και δυναμική κι αυτό μετράει υπέρ σας.”

Φαίνεται τελικά ότι ο “γραφειοκρατικός” σκόπελος αποδείχτηκε πολύ μεγάλος και η ηγεσία του ΥΠΕΚΑ χτύπησε με δύναμη πάνω του στο κλείσιμο της χρονιάς που πέρασε: 31/12/2009 η Υπουργός υπέγραψε ένα έγγραφο – πιθανότατα ανάμεσα σε πολλά άλλα και μάλλον “τυπικό” θα της είπαν – με το οποίο μια βιομηχανία εντάχθηκε στο Ευρωπαϊκό Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου. Κοντολογίς,πιστοποιήθηκε σαν “πράσινη” με την υπογραφή της Υπουργού. Η συγκεκριμένη όμως βιομηχανία έχει κατηγορηθεί πλειστάκις από την τοπική κοινωνία αλλά και από τους Επιθεωρητές Περιβάλλοντος για την ακριβώς αντίθετη δράση της. Πριν ακόμη εκπνεύσει ο δεύτερος μήνας του 2010, η εν λόγω βιομηχανία αποσχόλησε την τοπική κοινωνία 2 φορές: την πρώτη όταν αποκαλύφθηκε ότι παραβιάζει – όχι στιγμιαία αλλά τουλάχιστον επί ένα δεκάμηνο – αρκετούς από τους όρους λειτουργίας της, αποθηκεύοντας στην ύπαιθρο τεράστιες ποσότητες ξηρής λυματολάσπης και πετ-κοκ και μάλιστα πολύ κοντά (80 μέτρα) σε συσκευαστήριο τροφίμων. Τη δεύτερη, ύστερα από πυρκαϊα που εκδηλώθηκε στον αύλειο χώρο της βιομηχανίας, αποκαλύφθηκε ότι, το ίδιο χύμα, αποθηκεύει και χειρίζεται τα λεγόμενα εναλλακτικά καύσιμα, καθώς τα αναμιγνύει με άγνωστης προέλευσης στερεά απόβλητα και τα αφήνει να “χωνέυουν” πριν αποφασίσει να τα κάψει.

Τη δεύτερη φορά, και αφού το Νομαρχιακό Συμβούλιο της Λάρισας αποφάσισε να εισηγηθεί την αναστολή της λειτουργίας της βιομηχανίας, αποκαλύφθηκε η “βράβευση” του ρυπαντή ως “οικολόγου” από το ΥΠΕΚΑ, και μόνο τότε το Υπουργείο αντελήφθη ότι είχε πέσει σε ξέρα.

Η ταχύτητα αντίδρασης της Υπουργού ειδικά και του Υπουργείου γενικότερα προσμετράται στα υπέρ της, όμως οι "σκιές" παραμένουν και πέφτουν πάνω στο σύνολο της κυβέρνησης. Σκιές που έχουν να κάνουν με το κατά πόσο η κυβέρνηση, μετά από πέντε μήνες στην εξουσία, έχει πραγματικά τον έλεγχο των υπηρεσιών.

Ειδικά για το νεοσύστατο Υπουργείο, η δημιουργία δομών προσαρμοσμένων στη νέα πραγματικότητα έπρεπε να αποτελεί πρώτη ανάγκη. Από τα τελευταία γεγονότα συνάγεται το συμπέρασμα ότι κάτι τέτοιο δεν έγινε και αυτό θα πρέπει να προβληματίσει την ηγεσία του ΥΠΕΚΑ και την Υπουργό προσωπικά. Καμιά απόφαση και κανένα σχέδιο δεν πρόκειται να υλοποιηθεί αν δεν δημιουργηθούν δομές έτοιμες να το κάνουν. Αν δεν στελεχωθούν υπηρεσίες, αν δεν απαλειφθούν νοοτροπίες δεμένες με το παρελθόν (αμαρτωλό η μή) του ίδιου του Υπουργείου (της εποχής όπου το περιβάλλον ήταν απλά μια διακοσμητική πινελιά των Δημόσιων Έργων), αν δεν αναζητηθούν και αναδειχθούν "πράσινα" στελέχη. Όχι βέβαια πράσινα λόγω κομματικής προέλευσης αλλά περιβαλλοντικής ηθικής και σκέψης. Παράλληλα, στο ΥΠΕΚΑ θα πρέπει να βρουν τρόπο να περάσουν το μήνυμα στις υπάρχουσες δομές ότι πρακτικές του παρελθόντος δεν θα είναι πλέον ανεκτές από όπου κι αν προέρχονται. Αν για να γίνει κατανοητό αυτό το μήνυμα χρειαστεί να παρθούν σκληρές αποφάσεις, ας παρθούν. Διαφορετικά ο κίνδυνος φιλόδοξα σχέδια και προθέσεις να μείνουν προθέσεις και σχέδια είναι κάτι παραπάνω από ορατός.

Πέρα από τις δομές, φυσικά, αυτό που θα πρέπει να απασχολήσει το Υπουργείο και την ηγεσία του είναι η άμεση αλλαγή ή τροποποίηση μιας σειρά νόμων ή διατάξεων. Η αλλαγή ή η από την αρχή νομοθέτηση θα πρέπει να γίνει παράλληλα με την δομική ανασυγκρότηση των υπηρεσιών του Υπουργείου. Όσο αυτό δεν γίνεται, η ηγεσία του υπουργείου κινδυνεύει να αναλωθεί στην διεκπεραίωση τρεχουσών υποθέσεων που θα έπρεπε να είναι στα χέρια των υπηρεσιακών παραγόντων, να ασχολείται αποσπασματικά με τη λύση των επιμέρους και όχι του συνόλου, να γίνει στο τέλος, στην πράξη και σε βάθος χρόνου, αναποτελεσματική.