Μονόδρομος

Μετά το σοκ της δημοσιονομικής προσαρμογής, που βρίσκεται σε εξέλιξη και δεν έχει ακόμα κορυφωθεί, η Ελλάδα ως κρατική οντότητα αλλά πολύ περισσότερο ως κοινωνικός χώρος, έχει ανάγκη να χαράξει μια πορεία ανάκαμψης και ανάπτυξης της παραγωγής, της ανταγωνιστικότητας, της οικονομίας της. Τούτο δεν είναι απλά μια κοινότοπη δήλωση που επαναλαμβάνουν σαν χαλασμένα γραμμόφωνα πολιτικοί σχεδόν όλου του φάσματος αλλά ζωτική ανάγκη.  Με ποιους όρους όμως, ποιο τρόπο και προς ποια κατεύθυνση θα αναπτυχθεί η χώρα; Τι μπορεί και πρέπει να αναπτύξει και πως θα το κάνει;

Δεν φιλοδοξώ να ορίσω ή να υποδείξω τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της πατρίδας μας γιατί θα κινδυνεύσω να επαναλάβω στερεότυπα που αλυσοδένουν την φαντασία, την δημιουργικότητα και την εφευρετικότητα των Ελλήνων και των πολιτικών. Θεωρώ ότι πολλοί από εμάς μπορούμε να συμβάλουμε δείχνοντας απλά τον τρόπο που θα μπορούσε να δράσει η πολιτεία ώστε να ενισχύσει ακριβώς αυτές της αξίες του Έλληνα οι οποίες στα πλαίσια μιας υγιούς αγοράς θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αναπτυξιακά θαύματα.

Είναι νομίζω κοινά αποδεκτό ότι η ελληνική επιχειρηματικότητα πρέπει να αποκτήσει εξωστρέφεια. Να παράξει εκείνα τα προϊόντα και να σχεδιάσει και προσφέρει εκείνες τις υπηρεσίες που  ζητούν οι αγορές. Να επιλέξει τις αγορές στις οποίες μπορεί να έχει γρήγορη και εύκολη πρόσβαση. Να έχει την ευελιξία προσαρμογής στις μεταβολές των αγορών οι οποίες πολλές φορές αλλάζουν ταχύτατα.

Για να το πετύχει αυτό η ελληνική οικονομία θα πρέπει ο ιδιωτικός τομέας με τις κρατικές δομές να συνεργαστούν αρμονικά και αποτελεσματικά. Για παράδειγμα, επιμελητήρια ή επαγγελματικές ενώσεις σε συνεργασία με τους εμπορικούς ακόλουθους των ελληνικών διπλωματικών αποστολών ανά τον κόσμο, μπορούν να αναλύουν δεδομένα αγορών ή καταναλωτικές συνήθειες και να διαθέτουν τα αποτελέσματα των αναλύσεων τους σε κάθε γωνιά της Ελλάδας και μάλιστα κωδικοποιημένα με τη μορφή εξαγωγικών ευκαιριών. Όχι μόνο, αλλά το κάθε επιμελητήριο ή η κάθε επαγγελματική ένωση να  ειδοποιεί ή κινητοποιεί ή επιμορφώνει τους σχετικούς επιχειρηματίες για ευκαιρίες εξαγωγών, για καταναλωτικές συνήθειες , για ιδιαιτερότητες στην προσέγγιση της κάθε αγοράς, για φορολογικά ή νομικά θέματα, για μεγάλες εμπορικές ευκαιρίες, για τρόπους και κόστος μεταφοράς. Ακόμα παραπέρα, Έλληνες επιχειρηματίες θα μπορούσαν να έρχονται σε απ’ ευθείας επαφή με τους καταλλήλους μηχανισμούς προβολής, διάθεσης ή διανομής ελληνικών προϊόντων στην αλλοδαπή. Τα παραπάνω θα πρέπει να μετατραπούν από ευχές σε πραγματικά λειτουργικό μηχανισμό και κάτι τέτοιο ούτε δύσκολο ούτε δαπανηρό είναι. Εν μέρει συμβαίνει ήδη αλλά χαοτικά, χωρίς σχεδιασμό, χωρίς πρόγραμμα και κυρίως στηρίζεται στις ικανότητες μεμονωμένων προσώπων.

Αυτό που θα παρατηρηθεί έντονα το επόμενο χρονικό διάστημα είναι η έλλειψη μετρητών. Εν μέρει αυτή η έλλειψη θα οφείλεται σε πραγματικούς λόγους, εν μέρει θα είναι αποτέλεσμα της ψυχολογίας της ήττας μεριδίου των αποταμιευτών. Η Ελλάδα έχει επιτακτική ανάγκη κάτω από αυτές τις συνθήκες να αναζητήσει επενδυτικά κεφάλαια από το εξωτερικό. Τα μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής δημιουργούν ένα καλό υπόβαθρο το οποίο θα πρέπει να εξελιχθεί και εμπλουτισθεί με άλλες δράσεις, αποφάσεις και μέτρα ώστε να δημιουργηθούν επενδυτικές ευκαιρίες στην Ελλάδα. Η κεντρική πολιτεία οφείλει να προβάλει με κάθε ευκαιρία και σε όλο τον κόσμο τα ελληνικά προτερήματα. Να πληροφορεί και ενημερώνει για την φορολογική πολιτική, την εργατική νομοθεσία, την δυνατότητα συγχρηματοδότησης με ελληνικά ιδιωτικά κεφάλαια επιχειρηματικών δράσεων, να εκδίδει συχνά αναφορές σχετικά με την αγορά και την παραγωγή της χώρας. Τα παραπάνω προϋποθέτουν μια σχετική σταθερότητα στο νομοθετικό πλαίσιο που θα πρέπει να συν-αποδεχτούν και υποστηρίξουν όλοι οι εμπλεκόμενοι στην παραγωγική διαδικασία (βιομηχανία, μεταποίηση, εμπόριο, συνδικάτα, κοινωνικοί φορείς). Οι ίδιοι θα κληθούν να ασκούν κάθε φορά τις σχετικές πιέσεις προς τις εκάστοτε κυβερνήσεις ώστε το παραπάνω πλαίσιο να παραμένει σταθερό ή να ενισχύεται και εξελίσσεται προς τη σωστή κατεύθυνση.

Σε επίπεδο Τοπικής αυτοδιοίκησης κάθε βαθμίδας ή σε τοπικό επίπεδο, η πολιτεία μέσω των ΟΤΑ και η ιδιωτική πρωτοβουλία θα πρέπει να προσφέρουν κάθε δυνατή βοήθεια σε επενδυτές, όπως η παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών σχετικά με ζητήματα τοπικής φορολογίας, διαδικασιών αδειοδότησης, χωροθέτησης, δικτύων υποδομών, εξεύρεση τοπικών συνεργατών. Η τοπική αυτοδιοίκηση και τα κατά τόπους επιμελητήρια θα μπορούσαν να αναλάβουν ακόμη και εξ ολοκλήρου την διεκπεραίωση των διαδικασιών αδειοδότησης επενδύσεων ανάλογα με το μέγεθος ή τις αναπτυξιακές προοπτικές των.

Τα παραπάνω απαιτούν ριζική αλλαγή πρώτ’ απ’ όλα στον τρόπο σκέψης όλων. Απαιτούν συνειδητοποίηση ότι το κράτος δεν υπήρξε ούτε θα μπορέσει ποτέ να γίνει καλός επιχειρηματίας. Απαιτούν κατανόηση ότι το κράτος δεν μπορεί να μοιράζει χρήματα για επενδύσεις αλλά να δημιουργεί ευκαιρίες και κλίμα. Τα παραπάνω απαιτούν αλλαγή στάσης απέναντι στο χρήμα και την επένδυση όλων όσων κατέχουν κεφάλαια: μόνο η κυκλοφορία μπορεί να εξασφαλίσει ή να αυξήσει το κεφάλαιο. Απαιτεί αλλαγή νοοτροπίας από τον τραπεζικό κλάδο, έστω κι αν χρειαστεί να ωθηθεί σε αυτή την αλλαγή: η χρηματοδότηση υγιών επιχειρηματικών σχεδίων είναι ο μόνος τρόπος οι ελληνικές τράπεζες να αναδειχθούν ξανά στις κορυφαίες θέσεις της Βαλκανικής και της Ευρώπης. Απαιτεί αλλαγή προσανατολισμού, στάσης  και θέσεων του συνδικαλιστικού κινήματος. Μόνο ο συνεχής και ουσιαστικός έλεγχος της επιχειρηματικής δραστηριότητας και των κρατικών παρεμβάσεων μπορούν να εξασφαλίσουν θέσεις εργασίας, επίπεδο ζωής και ευημερία. Η ενοχοποίηση του επιχειρείν, της επιδίωξης του κέρδους, της ανάπτυξης είναι οι πληγές που κληροδότησε μια ανώμαλη εποχή που κράτησε κοντά εξήντα  χρόνια στην πατρίδα μας. Καιρός να αλλάξουμε αν θέλουμε όχι απλά να ξεπεράσουμε την κρίση αλλά να μην βρεθούμε ποτέ ξανά στην ίδια θέση