Στο πρώτο μέρος είχαμε αναφερθεί στα προβλήματα που προκύπτουν στην προσπάθεια επεξεργασίας λυμάτων και είχαμε περιγράψει σε αδρές γραμμές τη νέα φιλοσοφία που διέπει πλέον τη διαδικασία μελέτης – κατασκευής συστημάτων επεξεργασίας βιομηχανικών λυμάτων.
Τι συμβαίνει όμως εκτός βιομηχανίας; Πως μπορούμε να αντιμετωπίσουμε σύγχρονες προκλήσεις στον χώρο των αστικών λυμάτων;
Ας δούμε με μια ματιά τι θα χρειαστεί να κάνει ένας νεοσύστατος και χρεωμένος από τη γέννησή του Καλλικρατικός Δήμος ο οποίος εμπίπτει στις Ευρωπαϊκές Οδηγίες περί οικισμών μεταξύ 2 και 5 χιλιάδων κατοίκων στον οποίο οι υποδομές αποχέτευσης ή επεξεργασίας αποβλήτων απουσιάζουν παντελώς ή είναι υποτυπώδεις. Υπάρχουν δυο δρόμοι: Ή θα κατασκευάσει μια μονάδα επεξεργασίας λυμάτων επειδή βρήκε πηγές χρηματοδότησης, χωρίς όμως να έχει αποχετευτικό δίκτυο, ή θα ξεκινήσει να κατασκευάζει αποχετευτικό δίκτυο με την ελπίδα να το ολοκληρώσει και να προχωρήσει έγκαιρα στην κατασκευή μονάδας επεξεργασίας αποβλήτων.
Στην πρώτη περίπτωση, οι επαγγελματίες του χώρου και οι αυτοδιοικητικοί γνωρίζουν ότι έχει ήδη συμβεί αρκετές φορές στο παρελθόν, το πιθανότερο είναι οι εγκαταστάσεις και ο εξοπλισμός να χρειάζονται ολοκληρωτική αντικατάσταση όταν και αν κληθούν να λειτουργήσουν.
Στην δεύτερη, θα ξοδευτούν τεράστιες ποσότητες χρημάτων, επειδή ακριβώς το έργο θα κατασκευαστεί τμηματικά και θα χαθούν τα οικονομικά οφέλη της κλίμακας, και σχεδόν με βεβαιότητα το έργο δεν θα είναι έγκαιρα έτοιμο. Το αποτέλεσμα θα είναι ο δήμος να “βουλιάξει” περισσότερο στα χρέη και να υποθηκεύσει είτε το μέλλον των δημοτών του είτε το μέλλον της ίδιας της χώρας.
Αν κανείς προσπαθήσει να απεμπλακεί από τη λογική της μέχρι τώρα λύσης στο ζήτημα της επεξεργασίας αποβλήτων θα δει ότι υπάρχουν τρόποι σε ορισμένες περιπτώσεις να αποφύγουμε την σπατάλη δημόσιου χρήματος και να έχουμε το ίδιο, ίσως και καλύτερο αποτέλεσμα στην ποιότητα του νερού, των εδαφών, της υγιεινής μιας περιοχής.
Ας υποτεθεί προς στιγμή ότι μπορεί να αντικατασταθεί η έννοια της κεντρικής επεξεργασίας των λυμάτων από την παλιά καλή έννοια της αποκέντρωσης. Με την υιοθέτηση και μόνο της υπόθεσης, μερικές λύσεις γίνονται περισσότερο από εμφανείς. Σκεφθείτε ένα σύστημα επεξεργασίας λυμάτων από το οποίο έχουμε αφαιρέσει τα αποχετευτικό δίκτυο και το έχουμε αντικαταστήσει από μικρές ατομικές μονάδες επεξεργασίας λυμάτων. Οι μονάδες βιολογικής επεξεργασίας λυμάτων μικρής κλίμακας δεν είναι κάτι καινούργιο για όσους ασχολούνται με οποιονδήποτε τρόπο σε αυτό τον τομέα. Μονάδες που μπορούν να εξυπηρετήσουν από δύο έως και 150 άτομα ισοδύναμου πληθυσμού κυκλοφορούν ήδη στο εμπόριο. Στο βαθμό που οι τιμές τους δεν είναι ανταγωνιστικές, αυτό οφείλεται ακριβώς στη μικρή έως μηδενική διείσδυσή τους στην αγορά.
Σε ένα αποκεντρωμένο λοιπόν σύστημα επεξεργασίας αποβλήτων, κάθε σπίτι (η μικρή ομάδα σπιτιών) μπορεί να έχει το δικό της “βιολογικό”, μια μικρή μονάδα επεξεργασίας αποβλήτων η οποία μπορεί να δίνει από ικανοποιητικά έως άριστα αποτελέσματα. Το νερό που εξέρχεται από την συγκεκριμένη μονάδα μπορεί να έχει διάφορες ποιότητες που ο Δήμος η Πολιτεία θα καθορίζει κάθε φορά και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για υπεδάφια ή ακόμα και για επιφανειακή άρδευση. Η συγκεκριμένη μονάδα χρειάζεται να εκκενωθεί μια φορά το χρόνο, ίσως και αραιότερα. Τα – ιδιαίτερα επιβαρυμένα σε οργανικό φορτίο αλλά περιορισμένης ποσότητας – λύματα αυτά, μπορούν να μεταφερθούν σε μια υπάρχουσα μονάδα επεξεργασίας αποβλήτων ή να κατασκευαστεί μια μονάδα υποδοχής και επεξεργασίας βοθρολυμάτων. Σε κάθε περίπτωση, το κόστος κατασκευής ή η απαιτούμενη έκταση αλλά και το κόστος λειτουργίας μειώνονται δραματικά.
Αυτός ο τρόπος αντιμετώπισης και επίλυσης του προβλήματος είναι κομμάτι της Νέας Φιλοσοφίας. Τα πλεονεκτήματα μιας τέτοιας προσέγγισης είναι προφανή και δεν έχουν να κάνουν μόνο με την εξοικονόμηση πολύτιμων χρηματικών πόρων σε καιρούς δραματικά δύσκολους.
Βέβαια, ένα τέτοιο μοντέλο δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί παντού ούτε λύνει όλα τα προβλήματα. Εδώ επανερχόμαστε στην ευθύνη του μελετητή – κατασκευαστή. Η επιλογή της αποκεντρωμένης μεθόδου θα πρέπει να γίνεται από υπεύθυνους απέναντι στο νόμο μελετητές ή από μια ανεξάρτητη, ενήμερη και επιστημονικά άρτια αυτοδιοίκηση η οποία να αιτιολογεί επαρκώς και να φέρει ακέραια την ευθύνη της επιλογής της.
Από την άλλη, προβλήματα παρουσιάζονται και σε μονάδες σε πλήρη ανάπτυξη και λειτουργία. Προβλήματα που σχετίζονται συνήθως με υπερπαραγωγή και διάθεση της λάσπης των βιολογικών ή με αστοχίες στο σχεδιασμό. Η ολοκληρωμένη και απαλλαγμένη από επιστημονικά στερεότυπα αντιμετώπιση της κάθε περίπτωσης είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα βρει και θα δώσει λύσεις εφόσον η τεχνολογία υπάρχει, είναι διαθέσιμη και προσιτή. Λύσεις που τις περισσότερες φορές υπάρχουν είναι εφικτές, πραγματοποιήσιμες και οικονομικά συμφέρουσες.
Για όλα τα παραπάνω, πέρα από την αλλαγή νοοτροπίας πολιτικών και υπηρεσιακών παραγόντων, πέρα από την αναθεώρηση του τρόπου αντιμετώπισης των προβλημάτων από την μελετητική και επιστημονική κοινότητα, απαιτείται προσαρμογή και εκσυγχρονισμός του νομοθετικού πλαισίου. Αν δεν θέλουμε να αυτοσχεδιάσουμε, ας ακολουθήσουμε το δρόμο που χάραξαν άλλοι πριν από εμάς
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου