Δευτέρα 9 Ιουνίου 2008

Είσαι προοδευτικός ρε;


Τι είναι πρόοδος;

Ένας όρος που κατά κόρο χρησιμοποιείται από καλλιτέχνες, πολιτικούς, εκπαιδευτικούς.

Πόσοι όμως ξέρουν πραγματικά τι εννοούν όταν λένε «πρόοδος»;
Ακόμα περισσότερο: Πόσοι εννοούν κάτι με τον όρο πρόοδος;

Υποψιάζομαι ότι – με εξαίρεση τους εκπαιδευτικούς – οι υπόλοιποι δεν εννοούν απολύτως τίποτα.

Εξηγούμαι. Πρόοδος είναι η στοχευμένη μεταβολή κατάστασης ή χαρακτηριστικών ή συνθηκών ενός ατόμου ή ενός συνόλου ατόμων. Τούτο σημαίνει ότι αν ένα άτομο ή ένα σύνολο ατόμων έχουν θέσει κάποιο στόχο, κάθε ενέργεια που τείνει ή οδηγεί προς τα εκεί θεωρείται προοδευτική και κάθε βήμα που φέρνει πιο κοντά το άτομο η την ομάδα στο στόχο, θεωρείται πρόοδος.

Στην εκπαίδευση, στόχος είναι η μετάδοση της γνώσης και άρα το τι είναι πρόοδος είναι νομίζω ξεκάθαρο και απλό.

Τί θεωρούμε πρόοδο στην τέχνη; Α! δύσκολο να το πούμε με την ακρίβεια ενός ορισμού. Θα πρέπει να κάνουμε πρώτα μια αναφορά στην ίδια την τέχνη. Καλύτερα, θα πρέπει να προσπαθήσουμε να ορίσουμε την ίδια την έννοια της τέχνης. Δεν θέλω όμως να μπλέξω σε τέτοια χωράφια. Χοντρικά, ξέρουμε όλοι ότι κάθε ζωγραφιά δεν είναι τέχνη. Στο λαβύρινθο της αισθητικής που είναι αποτέλεσμα του κοινωνικού γίγνεσθαι, η τέχνη για να έχει το δικαίωμα να αυτοπροσδιορίζεται ως τέτοια, θα πρέπει να συμβάλει στην ολοκλήρωση του ανθρώπου. Τώρα, μη με ρωτήσετε τι είναι αυτό γιατί θα σας γελάσω και δεν είναι στις προθέσεις μου. Για να μη σας κάνω να αισθάνεστε μειονεκτικά θα σας πω ότι στην ουσία κανείς δεν ξέρει. Καθορίζεται κάθε φορά από την τρέχουσα κοινωνική ηθική. Η θολούρα αυτή στον ορισμό περνά και στα ρεύματα. Ο καθείς εντάσσει έργα στην τέχνη αυθαίρετα και με την ίδια ευκολία αποκαλεί προοδευτικό (progressive) ό,τι του κατέβει με αποτέλεσμα κανείς στο τέλος να μην εννοεί τίποτα.

Στην πολιτική τα πράγματα είναι κάπου ενδιάμεσα. Έχουν δηλαδή κάτι από την καθαρότητα της «εκπαιδευτικής προόδου» και πολύ περισσότερα από την αοριστία της προόδου στην τέχνη.

Θεωρεί λοιπόν πρόοδο ένας πολιτικός φορέας κάθε μεταβολή της υπάρχουσας κατάστασης η οποία οδηγεί προς ένα στόχο ο οποίος έχει προ-συμφωνηθεί με τους οπαδούς του ή με την κοινωνία. Αυτή είναι η απλοποιημένη εκδοχή της προόδου που βρίσκεται πολύ κοντά στην εκπαιδευτική. ΠΡΟΣΟΧΗ! ΜΗΝ τη λαμβάνετε υπόψη αν δεν θέλετε να θεωρηθείτε γραφικός ή αγαθός. Οι πολιτικοί δεν ασχολούνται ποτέ με ΑΥΤΗ την πρόοδο γιατί τους εκθέτει ανεπανόρθωτα με συνεχείς διαψεύσεις.

Όταν οι πολιτικοί αναφέρονται στην πρόοδο, ως στόχο έχουν «το γενικό καλό». Το καλό του λαού, το καλό της χώρας. Δηλαδή θεωρούν ως προοδευτική κάθε ενέργεια που οδηγεί στο «γενικό καλό». «Το γενικό καλό» όμως είναι μια τουλάχιστον αμφιλεγόμενη έννοια. Το καλό για παράδειγμα του Γιώργου μπορεί να προϋποθέτει το κακό του Παντελή. Για να το πούμε σκληρά: Το γενικό καλό είναι μύθος και συνεπώς μύθος είναι η πρόοδος ως πολιτική έννοια.

Συμπέρασμα. Αν δεν έχετε συμφωνήσει με το συνομιλητή σας για τους στόχους, ΜΗΝ χρησιμοποιείτε τις λέξεις πρόοδος και συντήρηση γιατί πιθανότατα δεν θα εννοείτε τα ίδια πράγματα και θα οδηγηθείτε σε ανούσιες κοκορομαχίες



Στην κορυφή: έργο του Jeff Koons
Στο υποσέλιδο: έργο του Gustave Courbet

Ποιό είναι τέχνη και ποιό όχι; Ποιό ειναι πρόοδος και ποιό όχι;

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου