Το δημοψήφισμα που τραυματίζει τη δημοκρατία

The blank signature - Rene Magritte

Μεγαλωμένος με τα ιδεώδη της αριστεράς, μιας αριστεράς που τώρα μοιάζει μακρινή, σχεδόν εξωτική, έμαθα ότι οι ψηφοφορίες δεν είναι η πεμπτουσία της δημοκρατίας και καταλήγουμε, θα έλεγα καταφεύγουμε σε αυτές όταν αποτυγχάνει η βάσανος του διαλόγου και της σύνθεσης των διαφορετικών απόψεων. Βέβαια, στις σύγχρονες αστικές δημοκρατίες, διάλογος και σύνθεση ανάμεσα στο σύνολο των πολιτών είναι πρακτικά αδύνατη και οι ομάδες αντιπροσώπων (τα κόμματα), περιχαρακώνονται τόσο εύκολα ώστε η προσφυγή σε εκλογές να έχει γίνει ο κανόνας, ο διάλογος να έχει ουσιαστικά περιορισθεί στην ενημέρωση των κομματικών μονολόγων ή στους μπουγαδοκαβγάδες των τηλεπαραθύρων η δε σύνθεση απόψεων να έχει εξοβελισθεί ή να έχει περιορισθεί σε μια διαδικασία κοπτοραπτικής στο κοινοβούλιο.

Στην περίπτωση του δημοψηφίσματος στο οποίο καλούμαστε αύριο να συμμετέχουμε, από όλη τη  διαδικασία της δημοκρατίας απέμειναν οι τηλεοπτικοί μπουγαδοκαβγάδες και μια εξόχως στρεβλωτική προπαγάνδα η οποία βαφτίζεται «ενημέρωση» στην οποία ολισθαίνουν οικειοθελώς και ευχαρίστως τα ΜΜΕ - με ελάχιστες ατομικές και φωτεινές εξαιρέσεις - ασχέτως από την πλευρά που υποστηρίζουν. Το ελάχιστο χρονικό διάστημα από την εξαγγελία ως την κάλπη, η ασάφεια του ερωτήματος και του τι θα τις ακολουθήσει, κάνουν ακόμα τραγικότερο το σκηνικό στο οποίο καλείται ο μέσος ψηφοφόρος να αποφασίσει με ένα ναι ή ένα όχι, απαντώντας άγνωστο σε ποιο ερώτημα.

Το κλίμα οικονομικής ασφυξίας, η εικόνα των κλειστών τραπεζών, οι περιορισμοί στις αναλήψεις και στη διακίνηση κεφαλαίων, η οποία οδηγεί συνειρμικά σε σκέψεις δυσκολιών στην πρόσβαση σε καταναλωτικά αγαθά και συνεπώς σε καταναλωτική «πείνα», επηρεάζουν δραματικά τόσο τον τρόπο που ο πολίτης σκέφτεται, δρα ή αντιδρά και - τελικά - ψηφίζει και τον επηρεάζουν όχι στη λογική του αλλά στο συναίσθημα. Η επιλογή του τελικά δεν ούτε στο ελάχιστο, προϊόν ελεύθερης επιλογής και η ευθύνη της κυβέρνησης γι’ αυτό, είναι τεράστια. ΤΕΡΑΣΤΙΑ!

Ο στραγγαλισμός της ελεύθερης βούλησης ολοκληρώνεται είτε με την καλλιέργεια μιας ψευδεπίγραφης ηθικής-εθνικής ανάτασης η οποία επ ουδενί στηρίζεται σε πραγματικά δεδομένα, από τη μια και στον βομβαρδισμό με ζοφερές προοπτικές οι οποίες είναι απίθανο να ενσκήψουν ταυτόχρονα ή να λειτουργήσουν αθροιστικά, από την άλλη.

Στο κλίμα αυτό, βάλτε στην κορυφή τη ρητορική περί χούντας ή περί πατριωτών - προδοτών και θα έχετε το μείγμα που οδηγεί μαθηματικά σε ένα δημοψήφισμα, το αποτέλεσμα του οποίου θα ερμηνευτεί κατά το δοκούν από όλους, στο πλαίσιο της μοδάτης «δημιουργικής ασάφειας», θα χρησιμοποιηθεί ευκαιριακά από όλους και θα πεταχτεί στο καλάθι των αχρήστων για να ξεχαστεί το συντομότερο δυνατό ή να αφεθεί στην κρίση της ιστορίας - η οποία εικάζω ότι δεν θα είναι επιεικής απέναντι στην έμπνευση ή στην εκτέλεσή του.

Θα πει κανείς, είναι δυνατό να πάμε σε μια οποιαδήποτε διαδικασία κλεισμένοι σε ατομικές γυάλες προκειμένου να μην επηρεαστούμε; Φυσικά όχι! Το πρόβλημα μας είναι ότι στις προεκλογικές περιόδους των εθνικών ή άλλων εκλογών, πρώτα υπάρχει ο χρόνος να κυκλοφορήσει και να κριθεί η πληροφορία και δεύτερο, έχει αναπτυχθεί η ανάλογη κουλτούρα τόσο στα κόμματα όσο και στα ΜΜΕ. Στην περίπτωση των δημοψηφισμάτων, μαθαίνουμε και δυστυχώς μαθαίνουμε τη χειρότερη εποχή και με το πιο άκυρο ερώτημα ενώ το μέλλον το δικό μας και των παιδιών μας σε βάθος τριών γενεών μπορεί να κριθεί από τη συγκεκριμένη μας απόφαση στην οποία οδηγούμαστε σχεδόν τυφλοί.